با سقوط محمد رضا شاه و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، پیمان نظامی و ساختار امنیتی متمایل به غرب در منطقه فروپاشید، منطقه خلیج فارس با بحران خلا قدرت طرفدار غرب مواجه گردید و موازنه قوا به زیان غرب زیر سوال رفت. در واقع،پیروزی انقلاب اسلامی ایران، آثار عمیقی بر مناسبات کشورهای منطقه و قدرت های بزرگ صاحب نفوذ در آن بر جای گذاشت.
در سطح بین المللی، انقلاب اسلامی، موازنه قوا به سود غرب در دهه های پس از جنگ دوم جهانی را برای اولین بار تغییر داد و راه را برای ظهور و بروز نیروهای جدید در منطقه هموار ساخت. در این حال ،رقابت بر سر کسب مقام ژاندارمی و جانشینی شاه را در بین کشورهای منطقه شدت بخشید و نیز،قدرت های جهان که منافع خود را در منطقه در خطر می دیدند، تصمیم به سرنگونی نظام نو پای اسلامی گرفتند. از این رو، با حمایت و تشویق رژیم بعث عراق، هدف خود را تعقیب می کردند. در این شرایط، و در هنگامی که ایران درگیر مشکلات داخلی پس از انقلاب و حل این مسائل و نابسامانی های بر جای مانده از رژیم گذشته بود، عراق از فرصت استفاده کرده، به طور مکرر، به تجاوز هوایی، زمینی و دریایی علیه ایران اقدام می نمود. گسترش این حملات در دوره های زمانی مختلف، ایران را به این نتیجه رساند که عراق، برنامه ریزی دقیقی برای حمله دارد. همچنین پس از چند ماه که از حملات پراکنده ارتش بعث عراق در مرزهای ایران می گذشت، در 26 شهریور 1359 مجلس ملی عراق، جلسه اضطراری، تشکیل شد و صدام حسین دیکتاتور این کشور، قرارداد 1975 الجزایر که مرزهای بین المللی را معین کرده بود ملغی اعلام کرد. وی الغای این موافقت نامه را مطابق با تصمیم شورای فرماندهی انقلاب عراق عنوان نمود و گستاخانه مسئولیت قانونی این الغا را بر دوش جمهوری اسلامی ایران انداخت. بر اساس تصمیم شورای فرماندهی عراق که صدام حسین آن را اعلام نمود، اروندرود به طور کامل به عراق و اعراب تعلق پیدا می کرد. وی با الغای یکطرفه قرارداد 1975، در حقیقت آغاز تجاوز نظامی رژیم بعثی را اعلام کرد تا مگر بتواند مطامع و خواسته های جاه طلبانه خود را از طریق جنگی ظالمانه و ناخواسته بر مردم ایران تحمیل کند. او در حالی عنوان کرد که عراق هیچ گونه چشمداشتی به خاک ایران ندارد که در همان زمان چندین نقطه مرزی جمهوری اسلامی ایران را به تصرف درآورده بود. اعلام تصمیم شورای فرماندهی عراق منجر به جنگ تحمیلی در 31 شهریور 1389 گردید که نود و چهار ماه به طول انجامید و حماسه ای جاودان از رشادت های ملت غیور ایران به نمایش گذاشت. در این جنگ ده ها کشور بیگانه، سیل کمک های مالی، تسلیحاتی و نیز نیروهای نظامی و تبلیغاتی خود را به عراق روانه کردند تا بتوانند ایران اسلامی را به زانو در آورند. اما مقاومت سر سختانه ملت مسلمان ایران با رهبری حکیمانه حضرت امام خمینی(ره) دشمنان را ناکام ساخت و بدون آنکه جنگ به نتیجه دلخواه آنان برسد، در مرداد 1367 به پایان رسید.
منبع: علی حائری و همکاران، روز شمار شمسی(قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما،1382)ص210. (بازبینی و اصلاح مطلب توسط: مرتضی شیرودی)
