نهم مهر سالروز شهادت كلنل محمدتقي پسيان است. وی در سال 1271 شمسی به دنیا آمد. وی پس از آن که وارد ارتش شد به دلیل ابراز رشادت به سرعت ارتقا یافت و در سال 1299 شمسی ریاست ژاندارمری خراسان را بر عهده گرفت. او به خاطر داشتن افکار آزادی خواهانه در میان مردم نفوذ و اعتبار فراوانی برخوردار بود.
پس از کودتای رضاخان در سال 1299 شمسی، کلنل علاوه بر فرماندهی ژاندارمری ، حکومت خراسان را که تا آن زمان تحت کنترل قوام السلطنه بود در دست گرفت، اما پس از قدرت یافتن قوام السلطنه، پسیان با وی اختلاف پیدا کرد و کار این اختلاف پس از مدتی بالا گرفت. از این رو کلنل با توجه به نفوذ بیگانگان در ایران و نابسامانی اوضاع کشور، برای خارج شدن ایران از زیر نفوذ انگلیس و نیز بهبود وضع مردم مبارزه با حکومت مرکزی را آغاز کرد و بدین ترتیب، قیام افسران در استان خراسان به وقوع پیوست. در این قیام،کلنل امور استان را کاملا در دست گرفت و قوای تحت فرمانش با نیروهای طرفدار دولت مرکزی جنگیدند. سرانجام در یکی از این درگیری ها محمد تقی خان پسیان این مبارز خستگی ناپذیر در 31 سالگی کشته شد. با کشته شدن او قیام افسران خراسان علیه نظام و جور دولت مرکزی نیز فروکش کرد و قوام السلطنه،نفس راحتی کشید. سرگذشت این سردار آزادی خواه و صدها تن دیگر مانند وی بیانگر با سابقه بودن دخالت های آشکار و نهان استعمارگران از جمله انگلستان به عنوان استعمارگر پیر در ایران است. گرامی داشت اوخاطره رشادت ها و پایمردی های قهرمانان این مرز و بوم را در مقابل بیگانگان در یادها زنده نگاه می دارد.
منبع: علی حائری و همکاران، روز شمار شمسی(قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما،1382)ص231.(با اندکی دخل و تصرف از سوی محمدسجاد شیرودی)
