شماره 184 «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا» ویژه شهریورماه با موضوع فلسفه تاریخ و مسایلی چون هرمنوتیک، بررسی افکار سید جواد طباطبایی و عبدالحسین زرین‌کوب منتشر شد. احمد گل‌محمدی در «سرسخن» این شماره با عنوان «درآمدی بر فلسفه تاریخ» نوشته است: «اندیشمندانی مانند ویکو و هردر مدعی شدند که به اقتضای ماهیت عام و واحد انسانی، تاریخ هم از منطق واحدی پیروی می‌کند و همه جوامع مراحل معینی را تجربه می‌کنند. در نیمه اول سده بیستم اعتبار فلسفه تاریخ جوهری زیر سوال رفت و برخی تجارب دهشت‌بار باعث شد تا این سنت فکری بسیار خطرناک تشخیص داده شود.»
نشست تخصصی ماه با عنوان «داد و ستد تاریخ و فلسفه» گفت‌وگویی میان حسینعلی نوذری و مسعود صادقی است. نوذری معتقد است: «سرشت درهم‌تنیده تاریخ و فلسفه ضرورت مطالعه و شناخت این موضوع را انکارناپذیر می‌کند و تردیدها و ابهامات در این مورد داد و ستد تاریخ و فلسفه را محو و زایل می‌گرداند.»
صادقی نیز می‌گوید: «وقتی از داد و ستد فلسفه و تاریخ صحبت می‌کنیم می‌توان گفت تفلسف و فلسفه‌ورزی چه کمکی می‌تواند به مثابه یک فرایند به دانش تاریخ بکند و از آن طرف، فلسفه به مثابه یک فراورده و معارف تولید شده و موجود چه کمکی به تاریخ می‌تواند بکند.»
«نظرگاه» با دو مقاله با نام‌های «فلسفه تاریخ» با ترجمه محمدابراهیم باسط و «پروژه فکری ـ تاریخی سید جواد طباطبایی: یک بررسی انتقادی» به‌کوشش مهدی تسلطی بخش بعدی از «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا» به‌شمار می‌رود. تسلطی در مقاله‌اش نوشته است: «سخن از پروژه فکری گفتن البته به این مفهوم نیست که تفکر طباطبایی در گذار سالیان طولانی دستخوش تغییر و تکامل نشده، بلکه به این مفهوم است که تمام آثار وی با فرضیه‌ای مشخص به‌هم متصل شده‌اند.»
چهار مقاله «کنکاش» با عنوان‌های «سرگردانی پدر تاریخ، در مرز افسانه و واقعیت» نوشته‌ای از احمد کامرانی‌فر، کتاب «تاریخ هردوت» با ترجمه مرتضی ثاقب‌فر را بررسی کرده است. عباس جداری کریمیان در مقاله «تفسیر و فهم تاریخ» به کتاب «دانش هرمنوتیک و مطالعه تاریخ» پرداخته و عباس بصیری نیز در مقاله «سنجه تاریخ در ترازوی زرین‌کوب»، کتاب «تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری دکتر زرین‌کوب» را به نقد کشیده و کتاب «قارخانیان: بنیان‌گذاران نخستین سلسله ترک مسلمان در فرا رود» در مقاله «درس‌نامه‌ای ناتمام» به کوشش محسن رحمتی نقد و بررسی شده است.
فاطمه خاکسار با مقاله «گفت و شنید اهل تاریخ»، یونس صادقی با «سیاست‌مدار مورخ»، مرضیه یحیی‌آبادی با «ایران بین دو کودتا» و محمود قرآنی نوشاد با مقاله «ایران در جنگ جهانی دوم» چهار مقاله «بازتاب» این شماره را به رشته تحریر درآورده و کتاب‌های تازه حوزه تاریخ را معرفی و نقد کرده‌اند.
علی بحرانی‌پور در «یادگار ماندگار» مقاله‌ای با نام «نظام آبرسانی هرات در عصر تیموری» را ارایه کرده و تاثیر میراب‌ها در نظام آبرسانی ولایت هرات در بلوک‌بندی منطقه در عصر تیموری را بررسی کرده است.
«دریدا و تاریخ» نوشته اکبر اندرز، «فلسفه تاریخ: کتاب راهنمای دانشجویان» به‌قلم «ام. سی. لمون» با ترجمه محدثه ملکی و «تاریخ و عکاسی» از لیلا اشرفی در «پرتوهای تلاش» این شماره کتاب‌های «دریدا و پایان تاریخ» اثر «استوارت سیم»، «فلسفه تاریخ» و «تزهایی در باب عکاسی تاریخ» نوشته «ادواردو کاداوا» را معرفی کرده‌اند.
«همین ماه» شامل «پیشخوان انگلیسی» و «پیشخوان فارسی» و معرفی کوتاهی از تازه‌های منتشر شده حوزه تاریخ و ایرانشناسی است. در پایان این شماره از «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا نیز «چکیده انگلیسی» مقاله‌ها آورده شده است.
شماره 184 «کتاب‌ماه تاریخ و جغرافیا» (ماهنامه تخصصی اطلاع‌رسانی و نقد و بررسی کتاب) ویژه شهریورماه با سردبیری حبیب‌الله اسماعیلی در 104 صفحه و بهای دو هزار تومان از سوی موسسه خانه کتاب در اختیار علاقه‌مندان به تاریخ و جغرافیا قرار گرفته است.
منبع: ایبنا
