دومين جلسه از سلسله نشست‌هاي علمي عاشورايي، با سخنراني حضرت آيت‌الله محمدهادي يوسفي غروي شامگاه يک‌شنبه 19 آبان‌ماه با حضور جمعي از علما و انديشمندان حوزه و دانشگاه در دبيرخانه دين‌پژوهان کشور برگزار شد.
آيت‌الله يوسفي غروي در اين نشست علمي ابتدا پيرامون «هاشميان در نهضت حسيني» سخن گفت و در ادامه به «اعتبارسنجي و نقد برخي از منابع و مقاتل عاشورايي» پرداخت.
آيت‌الله غروي از هاشميان حاضر در واقعه کربلا با عنوان «طالبيان» ياد کرد و افزود: در واقع خاندان بني‌هاشمي که در واقعه عاشورا حضور داشته و حضرت اباعبدالله(ع) را ياري کردند همان اولاد حضرت ابوطالب (ع) يا طالبيان بودند، که از ميان طالب پسر بزرگ ابوطالب هيچگاه صاحب فرزند نشد، از فرزندان جناب جعفر طيار نيز کسي در عاشورا حضور نداشت، بنابراين بني‌هاشم حاضر در صحنه کربلا را فرزندان علي (ع) و عقيل (ع) تشکيل مي‌دادند که به ياري امام خود پرداختند.
مولف کتاب «وقعة الطف لأبي مخنف» در بخش ديگري از سخنان خود برخي از مقاتل عاشورايي را مورد بررسي قرار داد و درباره با «مقتل ابي مخنف» گفت: آخرين نسخه دست‌نويس اين مقتل به زمان حکومت مشعشعين حاکم در جنوب ايران و عراق تعالق دارد اما به نظر مي‌رسد ابي‌مخنف اين مقتل را در حدود سال ۱۳۰ هجري يعني حدود 70 سال پس از حادثه كربلا نوشته است. پس فاصله زماني اين مقتل خيلي به حادثه عاشورا خيلي نزديك بوده و ابومخنف از افرادي در اين مقتل روايت کرده است که خود در صحنه کربلا حاضر بوده‌اند، اما تعداد اين افراد کم بوده است. همچنين برخي گزارش‌ها را نيز با يک يا دو واسطه نقل کرده است و در مجموع آن‌چه از اين طريق از مقتل ابي‌مخنف به دست ما رسيده است شامل ۶۴ گزارش تاريخي است، و ممکن مقتل وي بيشتر از اين‌ها باشد اما آن مقدار که از طريق تاريخ طبري و ارشاد شيخ مفيد و تذكرة الخواص به دست ما رسيده است شامل همين مقدار گزارش است.
يوسفي غروي در ادامه در خصوص يكي از نسخ منسوب به مقتل ابي‌مخنف که با وجود اين که داراي تحريفاتي است اما هم اکنون در بازار نشر و حتي در شهر قم نيز موجود است گفت: اين اثر به طور قطع مقتل ابي‌مخنف نيست و اگرچه برخي از مطالب مقتل ابي‌مخنف در آن وجود دارد اما داراي مجعولات، مطالب افسانه‌اي، و اشتباهات و غلط‌هاي تاريخي زيادي است، و به يقين كسي يا كساني اين اثر را بعدها نوشته و به ابي‌مخنف نسبت داده‌اند.
آيت الله غروي که خود مؤلف کتاب «موسوعه التاريخ الاسلامي» است در ادامه درباره کتاب «لهوف» سيد ابن طاووس نيز گفت: اين کتاب را مي‌توان همان کتاب «مقتل الحسین» خوارزمي دانست چرا که از روي آن نوشته شده و مطلب جديدي ندارد. علاوه بر اين که خود خوارزمي نيز از احمد بن اعصم کوفي نقل کرده که خود منبعي پر اشتباه است.
سخنران اين نشست علمي عاشورايي «ارشاد» شيخ مفيد را از بهترين منابع واقعه عاشورا دانست و افزود: با اين حال تاريخ طبري تنها منبعي در اين زمينه است که مرسل نيست بلکه مسند است و اسناد اخبار خود را آورده است اما در عين حال ارشاد شيخ مفيد ارجح است.
وي همچنين از کتاب‌هاي «نفس المهموم»، «قره الباصره» و «منتهي الامال» محدث قمي به عنوان منابع مطلوب در واقعه عاشورا ياد کرد.
آيت‌الله غروي در بخش پاياني سخنان خود به ريشه‌يابي تاريخي برخي از موارد مربوط به ايام محرم از جمله تعلق شب هفتم محرم به حضرت اباالفضل (ع) از ديدگاه برخي از مشعشعيان و اعراب ساکن در استان خوزستان و نيز چرايي سفارش ائمه (ع) به تعطيلي کسب و کار و تجارت و امور دنيايي در روز عاشورا پرداخت و سپس اشعاري در مدح حضرت اباالففضل (ع) به زبان‌هاي عربي و فارسي قرائت کرد که به مورد استقبال حاضران در جلسه قرار گرفت و فضاي معنوي خاصي بر اين نشست علمي حاکم کرد.
منبع: سایت دین پژوهان کشور
