در دنیای باستانشناسی، کشفیات جدیدی مانند نقش برجسته صورت انسانی در محوطه باستانی کاراهان تپه (Karahan Tepe) در جنوب شرقی ترکیه، دریچهای به گذشته دور انسانها میگشایند. این کشف که قدمتی حدود ۱۲۰۰۰ سال دارد، مربوط به دوران نوسنگی است و نشاندهنده گذار انسانها از زندگی شکارگری به یکجانشینی و دامداری اولیه میباشد. در این مقاله، به بررسی جزئیات این کشف شگفتانگیز میپردازیم، اطلاعات تکمیلی از منابع معتبر اضافه میکنیم و اهمیت آن را در زمینه تاریخی و فرهنگی تحلیل میکنیم. اگر به دنبال اطلاعات کامل درباره “کشف باستانی در ترکیه”، “صورت ۱۲۰۰۰ ساله نوسنگی” یا “کاراهان تپه و گوبکلی تپه” هستید، ادامه مطلب را بخوانید.
تاریخچه و جزئیات کشف صورت باستانی در کاراهان تپه
این نقش برجسته روی یک ستون Tشکل با ارتفاع حدود ۱۳۵ سانتیمتر حک شده و چهرهای با خطوط تیز، بینی کوچک، فک زاویهدار و حفرههای عمیق چشم را به تصویر میکشد. این کشف در حفاریهای آغاز شده از سال ۲۰۱۹ در محوطهای ۱۴۰ هزار متر مربعی روی صخرههای آهکی در پارک ملی شانلیاورفا انجام شده است. پروفسور نجمی کارول، سرپرست کاوشها، این لحظه را “فوقالعاده هیجانانگیز” توصیف کرده و میگوید: «تا پیش از این باور داشتیم سنگهایی که پیدا کردهایم نماد انسان هستند، اما این نخستین بار بود که با نقش واقعی صورت روبهرو شدیم.»
اطلاعات تکمیلی نشان میدهد که این اولین ستون Tشکل با صورت انسانی در ترکیه است و بخشی از تحولات فرهنگی در خاورمیانه محسوب میشود. بهروزرسانیهای دسامبر ۲۰۲۵ حاکی از کشفیات عمده جدید در کاراهان تپه و گوبکلی تپه است، از جمله ساختارهای سنگی عظیم که ممکن است به درک بهتر از هنر نوسنگی کمک کند.
اهمیت فرهنگی و نمادین این کشف باستانی
این چهره نه تنها نمونهای از ظرافت هنری است، بلکه نشاندهنده تکامل اندیشه نمادین انسانها میباشد. دکتر جران کابوکچو، باستانشناس، تأکید میکند: «این یافته نمونهای تکاملیافته و بسیار استادانه از ظرافت و پیچیدگی هنری است.» در دوران نوسنگی، انسانها ابتدا حیوانات را تصویر میکردند و سپس به پیکرههای انسانی مستقل روی آوردند، که این نشاندهنده قرار گرفتن انسان در مرکز جهانبینی خود است.
اطلاعات اضافی از منابع دیگر بیان میکند که این کشف ممکن است بخشی از هنر سهبعدی اولیه باشد و یکی از قدیمیترین نمونههای شناختهشده چهره انسانی در سنگ است. پروفسور ناتالی مانرو از کشف مشابهی در نهال عینگیو ۲ در ارتفاعات جولان (۲۰۱۷) یاد میکند و میگوید: «سادگی سبک آن چشمگیر است؛ تنها با چند خط، چهرهای با ابرو و بینی مشخص پدید آمده.» این مقایسه نشاندهنده گسترش هنر از شام به آناتولی است.
نکات کلیدی درباره کشف صورت ۱۲۰۰۰ ساله:
- قدمت و مکان: حدود ۱۲۰۰۰ سال پیش در کاراهان تپه، جنوب شرقی ترکیه.
- ویژگیهای هنری: خطوط تیز، چشمهای عمیق، بینی کوچک – اولین صورت روی ستون T در منطقه.
- اهمیت تاریخی: نشاندهنده گذار به زندگی یکجانشینی و عدم وجود نوشتار در آن دوران.
- مقایسه با سایتهای دیگر: شبیه به گوبکلی تپه (۹۶۰۰ تا ۸۰۰۰ سال پیش از میلاد) و نهال عینگیو ۲.
- بهروزرسانیهای اخیر: کاوشهای ۲۰۲۵ شامل یافتههای جدید مانند ساختارهای سنگی مرموز.
مقایسه کاراهان تپه با گوبکلی تپه: تحولات باستانی خاورمیانه
کاراهان تپه و گوبکلی تپه هر دو از کهنترین سکونتگاههای شناختهشده هستند و ستونهای Tشکل آنها احتمالاً برای نگهداشتن سقف بناهای عمومی استفاده میشدند. این سایتها بخشی از تحولات فرهنگی در خاورمیانه هستند، جایی که هر منطقه هویت منحصربهفردی داشت. پروفسور کارول میگوید: «شانلیاورفه یکی از باشکوهترین نمودهای آن دوران است.»
اطلاعات تکمیلی از بهروزرسانیهای دسامبر ۲۰۲۵ نشان میدهد که کشفیات جدید در این سایتها، مانند ساختارهای ۱۲۰۰۰ ساله مرموز، درک ما از جوامع اولیه را تغییر میدهد. این کشف نه تنها درباره آناتولی، بلکه بخشی از تاریخ مشترک همه انسانهاست.
