داود بن قاسم فرزند اسحاق بن عبدالله بن جعفر بن ابي طالب عليه السلام که نسب شريفش با سه واسطه به برادر مولاي متقيان علي عليه السلام، يعني جعفرطيار مي رسد و از طرف مادر نيز نسبت به محمد بن ابي بکر مي برد که مادرش ام حکيم، دختر قاسم پسر محمد بن ابي بکر است شگفتا که اين سلسله ي نوراني با اين که جد پدری شان محمد، فرزند خليفه بود اما همگي از شيعيان خالص مولا علي عليه السلام و از پيروان اولاد اطهار او هستند چنان که جدشان محمد بن ابي بکر تا آخرين قطره ي خون، مدافع مولي علي عليه السلام بود و در اين راه نيز به شهادت رسيد.
داود بن قاسم را به ياد جد بزرگوارش جعفر طيار و شايد هم به خاطر جعفري مذهب بودنش، ابو هاشم جعفري مي خوانند و با اسم پدرش قاسم نيز که والي يمن بود، «ابن قاسم» يا «داود بن قاسم» مي گويند.
او از شخصيتهاي مشهور طالبيان و از محدثان نامدار شيعيان مي باشد و محضر منور چهار امام بلکه پنج امام را درک کرده و از اصحاب امام رضا، امام جواد، امام هادي و امام حسن عسکري عليهم السلام شناخته مي شود و به روايت بعضي منابع به فيض بزرگ ديدار با امام مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف و زيارت بقية الله الاعظم نيز رسيده است، نقل مي کنند:
«ابو هاشم مردي فاضل و پرهيزکار و صريح اللسان بود و در گفتن حق هيچ باکي به دل پاکش راه نمي يافت و مجاهد افضل الجهاد – که گفتن حرف حق در برابر سلطان ستمگر باشد – بود.»
به اهل بيت رسالت، علاقه اي فراوان داشت و کتابي در اخبار و مدايح ائمة اطهار عليهم السلام نوشت و گويند هنگامي که سر يحيي بن عمر بن يحيي (م 248) را در بغداد پيش محمد بن عبدالله بن طاهر، امير عراق و رئيس شرطه ها آوردند، برخلاف مردم که گروه گروه پيش امير رفته و اين فاجعه بزرگ را به او تبريک گفته و او را فاتح مي خواندند، ابو هاشم جعفري بر امير وارد شد و گفت «اي امير! مردم درباره ي قتل کسي به تو تبريک مي گويند که اگر پيامبر خدا زنده بود قتل او (شهادت فرزندش) را به پيامبر صلي الله عليه و اله و سلم تسليت مي گفتند.»
ابو هاشم احاديث فراواني از امام هادی عليه السلام و امام عسکري عليه السلام روايت کرده و چون پسرخاله ي امام صادق عليه السلام بود و روابط نزديکي با اهل بيت اطهار داشت اخبار فراواني درباره ی آنان به دست مي دهد، همه ي رجال نويسان شيعه وي را مورد اعتماد و مردي موثق دانسته و مي دانند و از او با صفاتي چون: عالم، عاقل، متقي، شريف و جليل القدر ياد مي کنند.
علامه شوشتري دام ظله از تاريخ بغداد نقل مي کند که ابو هاشم جعفري را دستگير کرده و از بغداد به سامرا بردند و اين کار در سال 252 ق. بود تا اين که خبر رسيد در سال 261 ق. درگذشته است.[1]
ابو هاشم را پس از رحلتش در سامرا، کنار مزار امام حسن عسکري به خاک سپردند.[2]
برگرفته از: گزیده سیمای سامرا: سینای سه موسی، محمد صحتی سردرودی، مشعر، چاپ اول 1388ش.
