چکیده
نماز جمعه که یکی از وجوه معانی «ذکر» و «صلوة» در قرآن است، در واقع تجلی عبادت جمعی خداوند است. گزارش هایی که از محتوای خطب جمعه پیامبر و امامان و خلفای راشدین به دست رسیده نشان می دهد که این خطبه ها گاه حاوی مضامین اجتماعی و سیاسی نیز می شده است؛ اما در دوره های بعدتر تحولاتی در محتوای خطبه ها و دلالت های آن ها رخ داد که موجب شد نماز جمعه یکسره رنگ حکومتی و سیاسی به خود بگیرد.
مهم ترین این تحولات، ضرورت دعا برای خلیفه وقت بود و از همین رو تعبیر خطبه خواندن به نام کسی، به معنی رسمیت یافتن حکومت آن کس، کاملا رواج یافت. به هر رو، تحمیل کارکردهای غلیظ سیاسی خواه ناخواه موجب فرسایش قداست این عبادت در تاریخ اسلام شد.
کلیدواژگان
نماز جمعه؛ خطبه؛ خلافت؛ مشروعیت
دریافت متن کامل مقاله در قالب پی دی اف
منبع:دوفصلنامه تاریخ و تمدن اسلامی، دوره 6، شماره 2(پیاپی 12 پاییز و زمستان 1389)، زمستان 1389، صفحه 3-20.
