با قامت عصمت و حیا می آید
با بانک مناجات و دعا می آید
میلاد عبادت است یعنی سجاد
از سوی خدا به سوی ما می آید[1]
علی بن الحسین ـ علیهما السلام ـ؛ مشهورترین لقبش «زین العابدین» و «سجاد» است. در پنجم شعبان سال 38 هـ ق در مدینه منوره دیده به جهان گشود. پدر بزرگوارش حسین بن علی ـ علیهما السلام ـ میباشد. و مادرش به نامهای «شهر بانو»، «شاه زنان»، «شهر ناز»، «جهان بانویه» «خوله» و… خوانده شده است.[2] آن حضرت دوران کودکی را در مدینه سپری کرد. حدود دو سال از خلافت جدّش میرالمؤمنین علی ـ علیه السلام ـ و ده سال دوران امامت عموی خویش امام حسن مجتبی ـ علیه السلام ـ را شاهد بود. بعد از شهادت امام مجتبی ـ علیه السلام ـ ده سال دوران امامت پدر را درک نمود. بعد از قیام عاشورا در سال 61 هـ ق که امامت به او رسید، با زمامداران زیر معاصر بود: یزید بن معاویه (سال 61 – 64)، عبدالله بن زبیر (61 – 73)، معاویة بن یزید، مروان بن حکم (نه ماه از سال 65)، عبدالملک بن مروان (65 – 86) و ولید بن عبدالملک (86 – 96) و سرانجام در سال 94 یا 95 هجری به شهادت رسید.[3]
معصومان ـ علیهم السلام ـ هر یک الگوی تامّی برای بشریت بودند. با این حال فرصتهای زمانی و شرایط محیطی و مکانی، زمینه بروز برخی شیوهها و روشها را به آنها داد. پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ در روش حکومت و اخلاق مردمی الگو قرار گرفت، و علی ـ علیه السلام ـ شیوه اجرای عدالت و جهاد و صبر و بردباری را به مردم آموخت و حسین بن علی ـ علیهما السلام ـ مکتب جهاد و شهادت و تحمل اسارت را زینت بخشید و حسن بن علی ـ علیهما السلام ـ روش صلح با دشمن و تحمل زخم زبانهای دوستان را به مردم ارائه کرد. و حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ نیز روش دعا و سخن گفتن با خدا و خواستن حاجت از او را به مردم تعلیم نمود. و همین طور آموخت که چگونه با دعا میتوان مسائل مهم اعتقادی، سیاسی، عاطفی، و روحی را بیان نمود.
آنچه پیش رو دارید، نگاهی است گذرا به برخی کلمات حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ درباره حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ و اهّم دعاهایی که آن حضرت درباره امام زمان ـ علیه السلام ـ ، انتظار آن حضرت، فرج او، دعا برای سلامتی و نصرت او و….فرموده است.
ای آن که عزیز خاطر مایی تو
ما خسته عشقیم و مسیحایی تو
ای چشم و چراغ عارفان ای سجاد
بیمار نهای طبیب دلهایی تو[4]
نگاهی اجمالی به سخنان امام سجاد علیه السلام درباره امام زمان علیه السلام
امام سجاد علاوه بر دعاهایی که درباره حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ دارد، کلمات و سخنان نغز و زیبایی نیز درباره مسائل مربوط به آن حضرت بیان نموده است که به نمونههایی اشاره میشود:
1. زمان خالی از حجت نیست
امام سجاد ـ علیه السلام ـ فرمود: «لاتَخْلُو الاَرْضُ الی اَنْ تَقُومَ السّاعَةُ مِنْ حُجَّة وَ لَوْلا ذلِکَ لَمْ یُعْبَدِ اللهُ؛[5] زمین تا روز قیامت خالی از حجت نیست، و اگر حجت الهی نبود، خدا پرستیده نمیشد.»
این حدیث به خوبی نشان میدهد که در این زمان نیز حجت الهی وجود دارد. منتهی این امام باید معصوم باشد و معرفی شده ازطرف خدا و امامان قبلی، چنان که آن حضرت فرمود: «الامامُ لایکونُ الّا مَعْصُوماً وَ لَیْسَت العِصْمَةُ فی ظاهِرِ الخِلْقَةِ فَیُعْرَفَ بِها وَ کذلِکَ لایَکُونُ الاّ مَنْصُوصاً؛[6] جز معصوم احدی شایسته امامت نیست و چون عصمت یک نشان ظاهری در خلقت نیست( که همگان) بشناسند، باید امام از طرف خدا (تعیین) و اعلام شود.»
و در خطبه معروف خود در مسجد جامع شام در حضور یزید بن معاویه فرمود: «رسول خدا، و وصی او علی ـ علیه السلام ـ ، سید الشهداء (حمزه)، جعفر طیار، دو سبط این امت و مهدی [این امت] از ماست.»[7]
2. راز غیبت و پنهان بودن ولادت
حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ فرمود: «القائِمُ مِنّا یَخفی عَلی النّاسِ وِلادَتُهُ حتّی یَقُولُوا: لَمْ یُولَدْ بَعْدُ، لِیَخْرُجَ حینَ یَخْرُجُ وَ لَیْسَ لِاحد فی عُنُقِهِ بَیْعَةً؛[8] قائم ما، ولادتش از مردم مخفی میشود تا جایی که میگویند: هنوز متولد نشده است. تا هنگامی که ظهور میکند بیعت کسی در گردن او نباشد.»
همچنین درباره مخفی بودن مکان آن حضرت فرمود: «لا یَطَّلِعُ عَلی مَوْضِعِهِ اَحَدٌ مِنْ وَلِیٍّ وَلاغَیْرِهِ اِلّا الَّذی یَلی اَمْرَهُ؛[9] هیچ کس از دوست و غیر دوست از اقامتگاه او مطّلع نمیشود، به جز کسی که متصدّی خدمتگزاری اوست.»
3 . غیبت کبری و صغری
امام سجاد ـ علیه السلام ـ فرمود: «اِنَّ لِلْقائِمِ مِنّا غَیْبَتَیْنِ: اِحداهُما اَطولُ مِنَ الاُخری. اَمّا الاُولی فَسِتَّة اَیّامٍ وَ سِتَّةَ اَشْهُر وَ سِتَّ سَنَواتٍ وَ اَمّا الْاُخْری فَیَطُولُ اَمَدُها حَتّی یَخْرَجَ مِنْ هذَا الْامْرِ اَکْثَرُ مَنْ یَقُولُ بِهِ، فَلا یَثْبُتُ عَلَیْهِ الاّ مَنْ قَوِیَ یَقِینُهُ وَ صَحَّتْ مَعْرِفَتُهُ وَ لَمْ یَجِدْ فی نَفْسِهِ حَرَجاً مِمّا قَضَیْنا وَ سَلَّمَ لَنا اَهْلَ البَیْتِ؛[10] برای قائم ما دو غیبت است که یکی از آنها طولانیتر از دیگری است. اما اولی شش سال و شش ماه و شش روز طول میکشد و اما دومی به قدری طول میکشد که بیشتر کسانی که به غیبت او ایمان داشتند از اعتقاد خود بر میگردند. فقط کسانی بر اعتقاد خود استوار میمانند که یقین محکم و شناخت صحیح داشته باشند و سخنان ما بر آنها گران نباشد و تسلیم ما اهل بیت باشند.»
4. فتنههای دوران غیبت
امام زین العابدین ـ علیه السلام ـ فرمود: «یا اباخالد لَتأتِیَنَّ فِتَنٌ کَقِطَعِ اللَّیْلِ المُظْلِمِ لایَنْجُو الاّ مَنْ أَخَذَ اللهُ مِیثاقَهُ اوُلئکَ مَصابیحُ الهُدی وَ یَنابِیعُ العِلْم یُنْجِیهِمُ اللهُ مِنْ کُلِّ فِتْنَةٍ مُظْلِمَةٍ؛[11] ای اباخالد! براستی (در دوران غیبت) فتنههایی همچون قطعههای شب تار هجوم میآورد که از آن جز کسانی که خدا از آنها پیمان گرفته رهایی نمییابد. همانها چراغهای هدایت و سرچشمه علمند، که خداوند آنها را از هر فتنه تاریک نجات میبخشد.»
و همچنین فرمود: «مَنْ ثَبَّتَ عَلی وِلایَتِنا فی غَیْبَةِ قائِمِنا أَعطاهُ اللهُ اَجْرَ اَلفَ شَهیدٍ مِثْلِ شُهداءِ بَدْرٍ وَ اُحُدٍ؛ کسی که در زمان غیبت قائم ما ـ علیه السلام ـ بر ولایت ما ثابت و استوار بماند، خداوند به او پاداش هزار شهید مثل شهیدان بدر و احد عطا میفرماید.»[12]
5. انتظار راستین و پاداش آن
برای انتظار حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ آثار گرانبهایی وجود دارد، از جمله امام سجاد ـ علیه السلام ـ فرمود: «اِنتِظارُ الفَرَجِ مِن أَعظَمِ الْعَمَلِ؛ انتظار فرج از برترین اعمال است.»[13] و فرمود: «اهل زمان غیبت او که قائل به امامت او و منتظر ظهور او باشند، برتر از مردمان هر زمان دیگر میباشند، زیرا خدای تبارک و تعالی به آنها آن قدر عقل، فهم و شناخت عطا فرموده است که غیبت امام در پیش آنها چون زمان حضور شده است. خداوند اهل آن زمان را همانند مجاهدانی قرار داده که در محضر رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ شمشیر بزنند، آنها مخلصان حقیقی و شیعیان واقعی و دعوت کنندگان به دین خدا در آشکار و نهان میباشند.»[14]
6. یاران مهدی علیه السلام
حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ در تفسیر آیه ]حَتّی اِذا رَأوْا ما یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمونَ مَنْ أضْعَفُ ناصِراً وَ أَقَلُّ عدداً[؛[15] «هنگامی که ببینند آنچه را که وعده میشوند، پس میفهمند که چه کسی یاورش ضعیفتر و نفراتش کمتر است»، فرمود: «یَعْنی القائِمَ و انْصارَهُ بِالنِسْبةِ لِاعْدائِهِ؛ مقصود ]از مایُوعَدوُنَ[ قائم ـ علیه السلام ـ و یاران او در مقایسه با دشمنان او میباشند.»[16]
در جای دیگر فرمود: «…کَأنّی بِصاحِبِکُمْ قَدْ عَلا فَوْقَ نَجَفِکُمْ بِظَهْرِ کُوفان فی ثَلاثَمأةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلا، جَبرئیلُ عَنْ یَمِینهِ وَ میکائیلُ عَِِنْ شِمالِهِ وَ اِسْرافیلُ أَمامَهُ، مَعَهُ رایَةُ رَسُول الله صلی الله علیه و آله قَد نَشَرها لایَهْوِی بِها الی قَوْم الاّ أَهْلَکَهُم اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ؛[17] گویا صاحب شما (مهدی) را میبینم که پشت کوفه بالای نجف در بین سیصد و سیزده نفر قرار گرفته، جبرئیل از راستش، و میکائیل از سمت چپش و اسرافیل جلو آن حضرت قرار دارند. و با او پرچم رسول خدا است که آن را برافراشته است. و بر قومی فرود نمیآید جز آنکه آنها را ] به امر[ خدای عزیز و جلیل هلاک میکند.»
7. دوران ظهور
با ظهور حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ برکات فراوانی عاید بشریت و متدینین میشود؛ از جمله، آنچه حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ فرمود: «اذا قامَ القائِمُ أَذْهَبَ اللهُ عَن شِیعَتنا العاهَةَ و جَعَل قُلُوبَهُمْ کَزُبَرِ الحَدیدِ وَ جَعَلَ قُوَّةَ الرَّجُل مِنْهُم قُوَّةَ أرْبَعینَ رَجُلا وَ یَکونُونَ حُکّامَ الاَرْضِ وَ سَنامَها؛[18] وقتی قائم قیام کند، خداوند رنج را از شیعیان ما دور میکند و دلهای آنها را چون پاره آهن قرار میدهد و خداوند قدرت هر مرد از آنها را برابر چهل مرد قرار میدهد و آنها حاکمان زمین خواهند شد.»
دعاهای امام سجاد درباره امام زمان علیهماالسلام
پیشتر اشاره شد که یکی از برکات وجود حضرت سجاد ـ علیه السلام ـ ، تعلیم شیوه و روش دعا نمودن است. درباره انتظار مهدی ـ علیه السلام ـ و دعا برای فرج و نصرت آن حضرت و… نیز دعاهای متعددی وجود دارد که به اهّم آنها اشاره میشود:
الف. دعا برای ظهور در روز عرفه
این دعا از چهار بخش تشکیل شده است؛ لزوم وجود امام در هر زمان و اطاعت مطلق از امر و نهی او، دعا برای نصرت و یاری و محافظت آن حضرت، بیان نتایج و پی آمدهای ظهور مهدی ـ علیه السلام ـ در قالب دعا، بیان اوصاف یاران آن حضرت و دعا در حق آنان.
در بخش اول چنین میخوانیم: «اللّهُمَّ اِنَّکَ أَیَّدْتَ دینَکَ فی کُلِّ أَوانٍ بِاِمامٍ أَقَمْتَهُ عَلَماً لِعبادِکَ وَ مَناراً فی بِلادِکَ بَعْد اَنْ وَصَلْتَ حَبْلَهُ بِحَبْلِکَ وَ جَعَلْتهُ الذَّریعَةَ الی رِضْوانِکَ وَ افْتَرَضْتَ طاعَتَهُ وَ حَذَّرْتَ مَعْصِیَتَهُ وَ اَمَرْتَ بِامْتِثالِ اَمْرِهِ و الانْتِهاءِ عِند نَهْیِهِ و اَنْ لایَتَقَدَّمَهُ مُتَقَدِّمٌ و لایَتأَخَّرَ عَنهُ مُتَأخِّرٌ فَهُوَ عِصْمَةُ اللاّئذیْنَ وَ کَهْفُ المؤمِنینَ و عُرْوَةُ المُتَمسِّکینَ وَ بَهاءُ العالمینَ ؛ «بار الها! تو در هر زمان دین خود را به وسیله امامی تایید فرمودهای که او را برای بندگانت به عنوان عَلَم و در کشورهایت به جای منار ]هدایت[ برپا داشتهای؛ پس از آنکه پیمان او را به پیمان خود پیوسته و او را وسیله خشنودی خود ساختهای و طاعتش را واجب کرده و از نافرمانیش بیم دادهای و به اطاعت فرمانش و باز ایستادن در برابر نهیش و سبقت نگرفتن بر او و عقب نماندن از او فرمان دادهای! پس او نگهدارنده پناهندگان و ملجأ مؤمنان و دستاویز متمسکان و جمال و عظمت جهانیان است.»
و در بخش دوم میخوانیم: «اللّهُمَّ فَاَوْزِعْ شُکرَ ما اَنْعَمْتَ بِهِ علیه وَ اَوْزِعْنا مِثْلَهُ فیهِ و أیِّد مِن لَدُنکَ سُلطاناً نصیراً وَا فْتَحْ لَهُ فتْحاً یَسیراً وَ اَعِنْهُ بِرُکنِکَ الاعَزّ وَ اشْدُد اَزْرَهُ وَ قَوِّ عَضُدَهُ و راعِهِ بِعَیْنِکَ وَاحْمِهِ بِحِفْضِکَ و انْصُرْهُ بِملائِکَتِکَ… ؛ بار الها! پس ولی خود را به شکر آنچه بر او نعمت دادهای مُلهَم ساز، و ما را نیز به سپاسگزاری نعمت وجود او توفیق ده، و او را از جانب خود سلطنتی یاری دهنده عطا فرمای و درهای پیروزی را به آسانی بر وی بگشا، و او را به نیرومندترین تکیه گاه خود مدد ده و پشت گرم ساز، و بازویش را نیرو بخش و به چشم عنایت منظورش دار، و به نگهداری خود حمایتش کن و با فرشتگانت یاریش ده… .»
و در بخش چهارم چنین آمده است: «وَ اَحْیِ بِهِ ما اَماتَهُ الظّالمُونَ مِنْ مَعالِمِ دِینِکَ وَ اجْلَ بِهِ صَدْأ الجَوْرِ عَنْ طَریقَتِکَ وأبْنِ بِهِ الضَّرَّاء عَنْ سَبیِلِکَ وَ أَذِل بِهِ النّاکِبِینَ عَنْ صِراطِکَ و أَمْحَقْ بِهِ بَغاةَ قَصْدِکَ عِوَجاً…؛ و به وسیله او آنچه از نشانههای دینت توسط ستمگران از بین رفته را زنده ساز، و زنگ جور[ظالمان] را از طریق خویش بزدای، و سختی و ناهمواری را به وسیله او از راه خویش برطرف کن، و منحرفین از صراط [مستقیم] خود را توسط او از میان بردار، و آنانی را که قصد کج ساختن راه تو را دارند هلاک نمای… .»
این همه دستاوردهای بزرگ حکومت جهانی مهدی است که در قالب دعا در سختترین دوران خفقان و ستم بیان شده است.
و درباره اوصاف یاران مهدی چنین آمده است: «اللّهُمَّ و صَلِّ عَلی أوْلیائِهِمُ المُعتَرِفینَ بِمَقامِهِم، المُتَّبِعینَ مَنْهَجَهُمْ المُقْتَفِینَ آثارَهُمْ…المُنْتَظریْنَ أیّامَهُم المَادّینَ اِلَیْهِم أَعْیُنَهُم…؛ بارالها! رحمت فرست بر دوستان ایشان که معترف به مقام آنها، و تابع راه آنان و پیرو آثار آنهایند، منتظر روزگار ]دولت[ آنها و چشم دوخته به راهشان میباشند.»[19]
ب. دعای دیگر برای ظهور و فرج:
این دعا نیز در منابع متعددی آمده است و مربوط به روز عرفه میباشد. این دعا با درخواست فرج آل محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ و در خواست یاری آنان شروع شده و با بیان ره آوردهای ظهور حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ در قالب دعا ادامه یافته، در پایان با بیان اوصاف یاران حضرت خواسته میشود دعا کننده جزء بهترین یاران او قرار گیرد.
«اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَ فَرِّجْ عَنْ آلِ مُحَمَّد وَ اجْعَلْهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِالحَقِّ….وَانْصُرْهُمْ وَ انْتَصِر بِهِمْ وَ اَنْجِزْ لَهُمْ ما وَعَدْتَهُم وَ بَلِّغْ فَتْحَ آلَ مُحَمَّد …؛ خدایا بر محمد و آل او درود فرست و فرج آل محمد را [با ظهور مهدی علیه السلام] برسان، آنها را امامانی که به حق هدایت میکنند قرار بده و آنها را یاری کن و به وسیله آنها یاری بخش و برای آنها آنچه وعده فرمودی وفا کن و پیروزی آل محمد را برسان… .»
در ادامه، خطاب مخصوص به حضرت حجت شده، میگوید: «…وَ اَصْلِحْ لَنا اِمامَنا وَ اسْتَصْلِحْهُ وَ اَصْلِحْ عَلی یَدیْهِ و آمِنْ خَوْفَهُ و خَوْفَنا عَلَیْهِ وَ اجْعَلْهُ اللّهُمَّ الذّی تَنْتَصِر بِهِ لِدیْنِکَ ؛ و برای ما اماممان را اصلاح کن و برای او طلب اصلاح کن و با دستان او [جامعه را] اصلاح کن، ترس او را و ترس ما را نسبت به [وجود مبارک] او ایمن گردان و او را کسی قرار بده که به وسیله او دینت را یاری نمایی.»
و در باره دستاوردهای دوران ظهور میگوید: «اللّهُمَّ امْلَاءِ الاَرْضَ بِهِ قِسْطاً وَ عَدْلا کَما مُلِئَتْ ظُلماً وَ جَوْراً و امْنُن بِهِ عَلی فُقَراءِ المُسْلِمینَ و اَرامِلِهِمْ وَ مَساکِینِهِم وَ اجْعَلْنی مِنْ خِیارِ مَوالِیهِ وَ شِیعَتِهِ، أَشَدِّ هِمْ لَهُ حُبّاً وَ اَطْوَعِهِمْ لَهُ طَوْعاً ؛ خدایا به وسیله او زمین را پر از عدل و داد کن چنان که از ستم و جور پر گشته است، و به وسیله او بر فقرای مسلمین و یتیمان و بی سرپرستان و از کار افتادگانشان منت گذار و مرا از برگزیدگان دوستان و شیعیانش، و شدیدترین آنها نسبت به او از نظر محبت، و رامترینشان در فرمانبری قرار ده.»
«وَ اَنْفَذِهِمْ لِامْرِهِ وَ اَسْرَعِهِمْ الی مَرضاتِهِ و اَقْبَلِهِمِ لِقَوْلِهِ وَ اقْوَمِهِم بِاَمْرِهِ وَ ارْزُقنی الشَّهادَةَ بَیْنَ یَدَیْهِ حَتّی اَلْقاکَ وَ انْتَ عَنّی راض؛ و [مرا] نافذترین آنها در مقابل فرمان او، و شتاب کنندهترینشان به سوی خرسندی و رضایت او، و روکنندهترین آنها به سوی سخن او، و پایدارترینشان در امر او قرار ده، و شهادت در پیشگاه او را روزی من گردان، تا تو را در حالی که از من راضی هستی ملاقات کنم.»[20]
به دلیل طولانی بودن این بحث، بخش دیگری از دعاهای امام سجاد ـ علیه السلام ـ در مورد حضرت مهدی ـ علیه السلام ـ را در قسمت دوم این مقاله مرور خواهیم کرد.
ادامه دارد……
________________________
[1]. سید رضا مؤید.
[2]. دکتر سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، اول، 1365 هـ ش، ص 27 – 29.
[3]. ابن ابی السراج البغدادی، تاریخ الائمه، قم ـ مکتبة بصیرتی، ص 9، مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان، ص 234 – 235.
[4]. جواد مشفق.
[5]. محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، بیروت دار احیاء التراث، ج 52، ص 92؛ ر.ک: لطف الله صافی، منتخب الاثر، ص 271، کامل سلیمان، روزگار رهائی، ترجمه علی اکبر مهدی پور، نشر آفاق، سوم، 1376، ج 1، ص 86.
[6]. روزگار رهائی، همان، ص 87؛ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ص 132.
[7] . منتخب الاثر، ص 172، روزگار رهائی، همان، ص 87.
[8] . همان، ص 187، بحارالانوار، همان، ج 51، ص 135.
[9]. بحار الانوار، ج52، ص153 و ج53، ص324؛ منتخب الاثر، ص 251 و 253.
[10]. همان، ص 251، و بحارالانوار، ج 51، ص 134.
[11]. بحارالانوار، همان، ج 51، ص 135، روایت 3.
[12]. همان، ج 52، ص 125.
[13]. منتخب الاثر، ص 244.
[14]. بحارالانوار، ج 52، ص 122، منتخب الاثر، ص 244.
[15]. جن/ 24.
[16]. ینابیع المودّة، ج3، ص 84؛ بشارة المصطفی، ص 62؛ الزام الناصب، ص 32 و 242.
[17]. بحار الانوار، همان؛ ج51، ص135، ح3.
[18]. همان، ج 52، ص 364، و 317؛ الزام الناصب، ص 139.
[19]. ر. ک: صحیفه کامله سجادیه، ترجمه صدرالدین بلاغی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، بی تا، در ضمن دعای 47 روز عرفه، ص 255 –258؛ «الصحیفة السجادیة الجامعة، قم، مؤسسة الامام المهدی، اول، 1411 هـ ق، ص 322؛ سید رضی الدین علی بن طاووس، اقبال الاعمال، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ص 664؛ المصباح، ابراهیم العاملی الکفعمی، بیروت، منشورات مؤسسة الاعلمی، ص 891.
[20]. اقبال الاعمال، همان، ص 675، الصحیفة السجادیة الجامعة، همان، ص 347؛ محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 98، ص 234؛ ابراهیم عاملی کفعمی، مصباح المتهجد، بیروت، منشورات مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ص 697.
منبع: مبلغان،شهریور و مهر 1384، شماره 70
