متولی ایجاد یک وبسایت برای تاریخ جامع ایران چه کسی خواهد بود؟ پاسخ این است: تاکنون هیچ کس. هیچ موسسه ای مسوولیت ایجاد یک وبسایت با چندین هزار کتاب در باره تاریخ ایران که مراجعین بتوانند بی درد سر از آنها استفاده کنند بر عهده نگرفته است. اصلا حس آن در میان ما نیست. چرا؟
همیشه و هر روز بحث از اهمیت ایران می کنیم، از گذشته های دور آن تاکنون. از فرهنگ و تمدن آن، از آثار علمی، از بزرگان علم و دانش ایران، از فرهیختگی، از اعتبار آن در جهان باستان یا دوره اسلامی، از فرماندهان و افسران و سربازانی که از این مرز و بوم دفاع کرده اند، از شهیدان آن…. و از بسیاری از امور دیگر.
در این کشور نهادها و موسسات مختلفی هستند که کم و بیش می توانند برای ایران و تاریخ آن کاری بکنند. این موسسات که یا عنوان تاریخی دارند یا عنوان میراثی و یا عناوین دیگری مانند ملی در عرصه کلان را یدک می کشند، چه کاری برای ایران بما هو ایران کرده اند؟
این روزها «تاریخ جامع ایران» درآمد، و باید به دست اندرکاران آن تبریک گفت. نه از این جهت که کار بی عیبی است که خودشان هم لابد این تصور را ندارند، اما از این بابت که بالاخره تاریخی برای ایران نوشتند، آن هم پس از آن که سالها از کارهای قدیمی گذشته بود، و … پس از آن که دانشگاه کمبریج اولین تاریخ عمومی را برای کشورمان نوشت…. و ما خجالت زده مانده بودیم گرچه آنها که باید خجالت بکشند نمی کشیدند…
اکنون بحث بر سر نگارش تاریخ ایران در قالب یک «کتاب» نیست، بحث بنده در این است که یک «وبسایت تاریخ جامع ایران» که حاوی تمامی آثاری باشد که در حوزه تاریخ و فرهنگ ایران نوشته شده و آثاری درجه اول یا دوم و منبع محسوب می شود.
فرض کنیم در حوزه تاریخ هخامنشی صد کتاب خوب در فارسی و فرنگی هست، در باره اشکانی یا ساسانی به همچنین. چندین برابر این عدد مقالات ارزشمند. چه اشکالی دارد یک وبسایتی باشد که در بخش ایران باستان، بهترین آثار را دست کم به صورت پی دی اف و با ترتیب زمانی یا اهمیت نگارش یا هرچیز دیگر بگذارد تا دانشجویان و مردم بهتر بتوانند مراجعه کنند؟
همین طور برای ایران دوره اسلامی. ادواره مختلف، از دو قرن نخست، از دولت های مستقل ایرانی، از مغول و تیمور و ترکمان، از صفوی و قاجاری تا پهلوی و انقلاب اسلامی. برای هر دوره آثار گرانبهایی هست که اگر پی دی اف آنها به ترتیب تاریخی و دوره ای در اختیار باشد، می تواند برای بسیاری از جوانان ایرانی راه گشا باشد. می تواند بسیاری از پژوهشگران را یاری رساند و می تواند بسیاری از دانشجویان را کمک کند. وصد البته که باید متن ورد اینها هم در دسترس باشد که به راحتی بتوان در آنها جستجو کرد.
در این فضا، مرکز کامپیوتری نور در قم، با این که یک مرکز دینی و روحانی است، سی دی تاریخ ایران را درست کرد. نورمگز را راه انداخت، همین طور سی دی های دیگری در حوزه جغرافیا و جز اینها.
مسلما اینها بی عیب نیست و تا همین جای کار هم بسیار راهگشاست. اما مشکلات عدیده ای که برابر آنهاست و حل ناشده، کارها را متوقف کرده است. از جمله آن که حتی مراکز دولتی که با پول بیت المال کتابهایی را از گذشتگان تصحیح کرده اند، اکنون مزاحم آنها شده اند که باید کتابهایشان را از روی سی دی بردارند. ناشرانی که گاه دستی به سر و صورت کتابی کشیده اند و به اصطلاح تصحیح کرده اند شکایت می کنند که چرا کار آنها را برداشته اند؟
بنده با این که باید حقی به آنان پرداخت شود مخالفتی ندارم که هیچ توصیه هم می کنم، اما راستش چرا جایی متولی تاریخ ایران نیست؟
چرا نباید یک نهاد ملی، این همه موسسه عریض و طویل، این همه مدعی ایران و ایران اسلامی، یک کاری درخور برای تاریخ ایران انجام دهند. گذاشتن هزار کتاب در باره تاریخ ایران در یک سیر تاریخی، کمترین کاری است که باید انجام شود. در کنار آن باید برای هر شهری کتابخانه ای گذاشت و آثار مربوط به آن را در یک جای بخصوص که قابل دانلود و استفاده و سرچ باشد جای داد.
تمام دلیل نکردن این کارها این است که ما در ایران دوستی، صادق نیستیم. ما بی دلیل سنگ ایران را به سینه می زنیم. ما باید دست سربازانی را که از این مرز و بوم دفاع کرده و می کنند ببوسیم، اما باید بدانیم که قلم در کنار قدم نقش مهمی در حفظ ایران دارد. ما همان طور که استخوان برجای مانده سربازانمان را ارج می نهیم و روی چشم می گذاریم، و برای آن هزینه می کنیم باید برای تاریخ ایران، برای آنچه در ایران برآمده، برای آثار علمی آن هم هزینه کنیم.
بگذریم که هنوز هزاران نسخه خطی ما در کتابخانه ملی مان ناشناخته مانده است و کسی خود را مسوول نمی داند. بگذریم که هنوز صدها هزار نسخه خطی ما ایرانیان که باید روی وبسایت باشد و همه استفاده کنند در کتابخانه ها گرد غریبی می خورد، لا اقل، لااقل یک وبسایت ایران درست شود و هزار تا دو هزار کتاب در تاریخ ایران آنچه مهم است و کارآ گذاشته شود تا بتوان در آنها گشت. لااقل هزار کتاب شرح حال درجه اول گذاشته شود تا بتوان نام کسی را که می خواهیم در آن یافت و کار را آسان کرد. صد ها کتاب جغرافی گذاشته شود تا بتوان نام روستا و قریه ای را یافت.
آیا ایران دوستی هست که خود را برای ایجاد این اقدام ملی و بزرگ مسؤول بداند؟
راستش اگر دهخدا آن کار را در ابتدا و به صورت شخصی آغاز نکرده بود، آیا تا سالها کسی در این اندیشه بود؟ آیا اگر فلان و بهمان نبودند که دایرة المعارفی راه بیندازند، و بعد با هزار لیت و لعل از این طرف و آن طرف پول بگیرند و تحقیر شوند و فقر بکشند تا کار را به جایی برسانند، آیا در میان دولتی ها کسی بود که این کارها را بکند؟
منتظر هستیم ان شاءالله موسسه ای یافت شود و این کار ملی را به سامانی برساند و لااقل از این عربها درس بگیرد که در صدها وبسایت آثار تاریخی و دینی خود را گذاشته اند و دست همه را برای برداشتن آنها باز گذاشته اند.
منبع: خبر آنلاین
