چکيده
«علماي ابرار» اصطلاحي است که برخي از اصحاب ائمه در توصيف جايگاه ايشان به‌کار بردند. برخي با تکيه بر اين اصطلاح نتيجه گرفته‌اند که اين اصحاب به مقاماتي مانند عصمت، علم خطاناپذير و … براي ائمه معتقد نبوده‌اند. درپي بررسي جريان‌هاي فکري اصحاب ائمه در مسئله علم امام و تلاش در راستاي مفهوم‌شناسي واژه‌هاي مرتبط، به اين نتيجه مي‌رسيم که «عالِم» را برخي از اصحاب در تقابل با گروهي ديگر به‌کار برده‌اند تا چگونگي ارتباط ميان امام و فرشتگان را با ارتباط ميان پيامبران با فرشتگان متفاوت معرفي کند.
در نگاه اين گروه، ائمه نيز که گاهي از آنها با عبارت علما ياد مي‌شود، مانند انبيا با فرشتگان مرتبط هستند؛ اما سنخ اين رابطه از نوع تحديث و الهام است. امام فرشته را چه در خواب و چه در بيداري نمي‌بيند؛ ولي فرشته گاه با او سخن مي‌گويد. ابرار اتقيا نيز که در روايات اماميه در مورد ائمه به‌کار رفته، ناظر به مقامي معادل عصمت است.
واژگان کليدي: علماي ابرار، اتقيا، جريان‌شناسي، امام، پيامبر.
1. استاد مدعو گروه تاریخ
2. عضو هيأت علمی جامعه المصطفی العالمیه
دریافت متن کامل مقاله در قالب پی دی اف، با حجم 260 کیلوبایت
منبع: فصلنامه علمي – پژوهشي اندیشه نوین دینی، سال هشتم/ شماره 31/ زمستان 1391
