نام: حسن
شهرت: عسکری، زکی، هادی ، سراج ، رفیق
لقب: خاص
کنیه: ابو محمد معروف به « ابن رضا»
نام پدر: امام علی النقی (ع)
نام مادر: سوسن يا حديثه يا سليل
اقوال در ولادت حضرت عليه السّلام:
1-ربيع الثاني سال 232 هـ .ق در مدينه1
2-سال 231 هـ .ق در سامرا2
3-هشتم ربيع الاول 232 هـ .ق3
4-سال 231 روز دوشنبه چهارم ربيع الثاني4
5-سال 233 هـ .ق.5
6- رمضان 232 هـ .ق.6
به جز يك مورد بقيه بر اين باورند كه امام در مدينه متولد شده و مشهور است كه حضرت در ربيع الثاني 232 متولد شدند.
در عصر حکومت وخلافت متوکل سفاک ترین خلفای بنی العباس ، ابومحمد حسن بن علي، مادرش بانويي صالحه و عارفه به نام سوسن يا حديثه يا سليل بود که بانوان مدینه از محضر پر فیض او بهره های علمی می بردند.نامی که برای این مولود انتخاب گردید همتای نام جد بزرگوارش امام حسن مجتبی بود که تجدید کننده خاطرات نخستین ثمره ی باغ پر بار رسالت است.دوران طفوليت و كودكي امام عليه السّلام در خاندان وحي، خاستگاه امامت، سرچشمه هدايت و مرجعيت عامه مسلمانان سپري شد و در چنين خانواده اي پرورش يافته و از هر آلودگي و پليدي به دور بوده، از تفضلات الهي اين بود كه امام حسن عليه السّلام در خانه نبوت و معدن امامت با بهترين و شايسته ترين شيوه پرورش يافت و از اولين ساعات تولد در مسيري قرار گرفت كه رهبري آينده امت به او واگذار شود.
دوران زندگی کوتاه امام حسن عسگری بر سه دوره ی مشخص تقسیم می گردد:
1-پنج سال در حجاز در شهر زادگاه خود در حضور و مراقبت پدر بزرگوارش.
2-شانزده سال در عراق قبل از دوران امامت و پیشوائی.
3-هفت سال دوران کوتاه و پربار امامت و زعامت در عراق.
حضرت در كودكي به همراه پدر از مدينه به سامرا منتقل شدند با ظلم و بيدادگري طاغوتيان آشنا شده و در سامرا در منطقه اي به نام (عسكر) سكونت اجباري اختيار كردند و لذا به (عسكري) ناميده شدند.7 و سن آن حضرت را در هنگام انتقال به سامرا چهار سال و چند ماه گفته اند و اين گفته بر فرضي است كه تولد حضرت در مدينه اتفاق افتاده باشد چنان كه سيد محسن امين چنين عقيده اي دارد.8
البته به اين نكته نيز بايد توجه كرد كه امام هادي عليه السّلام براي آماده كردن شيعه به غيبت صاحب الزمان (عجل الله تعالي فرجه ) و همچنين حفظ جان امام حسن عسكري عليه السلام از تعرض دشمنان فرزند خود را جز از خواص شيعه و افراد مورد اعتماد مخفي مي كرد و از مقام و عظمت آن حضرت كمتر صحبت مي فرمود و لذا اطلاعات كمي از دوران كودكي حضرت امام حسن عسكري عليه السّلام در منابع مشاهده مي كنيم.
امام حسن عسكري عليه السلام از جمله اماماني است كه در سنين جواني به شهادت رسيدند. ولي با اين حال آن حضرت مدتي از دوره جواني خود را همراه پدر بوده و در حدود 22 سالگي پدر را از دست داد.9 آن حضرت قبل از اينكه داغ پدر ببيند در حدود 20 سالگي برادر بزرگ تر خود را نيز از دست داد و فراغ برادر براي آن حضرت سخت بود، چنان كه نقل شده حضرت در ماتم برادر خيلي بي تابي مي نمودند.10 و همچنين امام حسن عسكري عليه السلام در دوره اي كه نزد پدر بودند، برخورد و رفتار خلفا را با پدر بزرگوار خويش مشاهده مي نمودند و از ظلمي كه در حق اهلبيت عليهم السلام روا مي داشتند بي خبر نبود و از جمله اينكه از خبر تخريب قبر و بقعه امام حسين عليه السّلام و جسارت طاغوتيان به آن مكان مقدس محزون شد.
در مورد ازدواج آن حضرت نيز اختلاف هست برخي مي گويند آن حضرت در زمان پدر با نرجس خاتون ازدواج كردند.11 ولي برخي مي گويند بعد از شهادت پدر اين امر محقق شد.12 در هر صورت امام با كنيزي ازدواج نمودند كه مادر صاحب الزمان (عجل الله تعالي فرجه ) شد.
امام هادي عليه السّلام قبل از شهادتش ، پسرش امام حسن عسكري عليه السّلام را به حضور طلبيد و نور حكمت و مواريث پيامبران و سلاح امامت را بدو سپرد و به امامت وي تصريح كرد و در حضور ياران مورد اعتماد خويش به او وصيت كرد و شهادت آن حضرت در چهل سالگي رخ داد و در سامرا مدفون گرديد.13
امام هادي (ع) پسر ديگري به نام ابو جعفر محمد داشت كه بنا به برخي از روايات از جمله روايتي كه شيخ طوسي در كتاب الغيبت آورده مقرر بود امامت شيعه به او برسد و امام دهم به امامت او اشارت فرموده بود……. محمد بن علي مردي پارسا و مورد احترام اصحاب پدر خويش بود اما اين پسر در زمان حيات امام از دنيا رفت و بعضي از شيعيان دين از اين بابت به انديشه فرو رفته از جمله ابوهاشم داود بني قاسم جعفري گويد من در اين انديشه بودم كه امام هادي (ع) فرمود: بلي خداوند بجاي ابوجعفر، ابو محمد (امام حسن عسگري (ع) را امام قرار داد. همچنانكه دربارة اسماعيل فرزند امام صادق (ع) و امام كاظم (ع) چنين شد. اين روايت يكي از روايات مهم دال بر نص امامت امام حسن عسگري (ع) است.
آن حضرت را برادر ديگري بود به نام جعفر كه نزد شيعيان به لقب كذاب معروف شد. بعد از آنكه امام عسگري (ع) از سوي پدر به امامت منصوب گرديد. جعفر مدعي وي گرديد و شروع به كار شكني و توطئه گري و فتنه انگيزي بسيار نمود و بعد از رحلت حضرت امام حسن عسگري (ع) دعوي امامت كرد و منكر وجود امام غايب (عج) شد.
امام حسن عسكري عليه السّلام بعد از شهادت پدر به نص صريح آن حضرت و ائمه گذشته به امامت شيعيان اثني عشري رسيد. مدت امامت آن حضرت با توجه به تاريخ شهادت پدر (254 هـ.ق )و همچنين تاريخ شهادت خود آن حضرت كه 260 هـ.ق گفته شده14 تقريباً 6 سال بوده15 و سن آن حضرت در زمان به شهادت رسيدن نيز 28 سال گفته شده است.
شيخ مفيد گفته: امام حسن عسكري عليه السّلام در يكم ربيع الاول سال 260 هـ.ق مريض شد و در روز هشتم همان ماه در روز جمعه در سن 28 سالگي شهيد و در خانه خودش در سامرا مدفون گرديد.16
براساس روايتي كه از امام صادق عليه السّلام نقل است كه فرمودند: همه ما يا كشته مي شويم و يا مسموم مي گرديم.17
منبع:
تحليلى از زندگانى امام حسن عسكرى (ع)، با اضافات.
پی نوشت مطالب
1 – شيخ مفيد، الارشاد، قم، آل البيت، 1413ق، ج2، ص313
2 – سبط بن جوزي، تذکرة الخواص، قم، مؤسسه اهل البيت (بي تا)، ص 324
3 – محمد بن طولون، الائمه الاثنا عشر، بيروت، منشورات رضي، ص 113.
4 – مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفا، 1403ق، ج 5، ص 238.
5 – محمد بن جرير طبري، دلائل الامامة، نجف، مکتبة حيدرية، ص 223.
6 – کليني، اصول کافي، تهران، انتشارات مسجد (بي تا) ج 2، ص 430.
7 – شيخ صدوق، علل الشرايع، قم، مکتبة طباطبائي (بي تا) ج 1، ص 176 و 230.
8 – عاملي، محسن امين، اعيان الشيعه، ج 2، ص 40.
9 – مفيد، پيشين ، ص311.
10 – طبسي، محمد جواد، با خورشيد سامرا، ترجمه عباس جلالي، قم، دفتر تبليغات اسلامي، 1379، ص 62.
11 – بحارالانوار، پيشين ، ج 51، ص 11.
12 – طبسي، پيشين، ص 71.
13 – بحارالانوار، پيشين ، ج 50، ص 210، به نقل از عيون المعجزات، ص 133.
14 – کليني، پيشين، ج 2، ص 430.
15 – ابن صباغ مالکي، الفصول المهمة في معرفة الائمه، قم، دارالحديث للطباعة و النشر، ج 2، ص109.
16 – شيخ مفيد، پيشين ، ج 2، ص 336.
17 – بحار الانوار ، پيشين ، ج 50، ص 238.
{jcomments on}
