سال انتشار: 1388
عنوان نشر: پايان نامه کارشناسي ارشد
دانشگاه باقرالعلوم عليه السلام*دانشکده علوم اجتماعي
استاد راهنما : دکتر حسن حضرتي | دانشجو : محمدرضا رضايي | مشاور : دکتر سيد حسين فلاح زاده |
چكيده اين نوشتار با عنوان «رويکرد به رخداد عاشورا در دوره آل بويه» در پاسخ به اين سئوال که رويکرد به رخداد عاشورا در دوره آل بويه چه بوده است؟چرا؟اين فرضيه رامطرح مي کند که آل بويه در رويکرد به رخداد عاشورا نه به شيوه تاريخي که منتج به الگوگيري ازآن شود بلکه به شيوه کلامي به آن توجه نمودند که نگاه خاصي به مقولات فراتاريخي وغيرقابل الگوگيري داشت. براي اثبات اين فرضيه ابتدا نگاهي به شرايط سياسي اجتماعي حاکم برعصرآل بويه وسياست مذهبي حاکمان آل بويه مي اندازيم. چرا که رويکرد به اين واقعه مهم، مانند هرتحول ديگري ازشرايط سياسي-اجتماعي جامعه يا نحوه نگرش حاکمان به مسائل تأثير و تأثر مي پذيرد.شرايط بوجود آمده دراين دوره براي شيعيان درابراز علني عقائد و باورهاي ديني خود حائزاهميت است.درادامه به رويکردهايي که در دوره آل بويه به رخداد عاشورا در حوزه نظر وعمل وجود داشته است پرداخته شده و به نقش مورخان وارباب مقاتل و شعر شعرا ومرثيه سرايان حسيني که دراين دوره ي حکومتي ازنمود و ويژگي خاصي برخوردار است در تبيين اين واقعه عظيم، اشاره شده است. به رويکرد و اقدامات عملي هيأت حاکمه در توجه دادن اذهان به اين فرايند و نحوه تعامل آنها با اکثريت اهل سنت جامعه درپرتو آن نيز اشاره شده است. درپايان با تأکيد براين مسئله که آل بويه سياست تسامح وتساهل را درهمه امور به ويژه امور مذهبي دنبال مي کردند وهر چند که در برپايي مراسم سوگواري شهداي کربلا همت گماردند و دراحياء ورونق مراسم وتوجه دادن به مشاهد مشرفه شيعه خصوصاً کربلاي معلي تلاش زيادي ازخود نشان دادند، اما به دليل وجود اختلافات مذهبي درجامعه وسپاه تحت امرآنان وحاکميت وخلافت اهل سنت که در بين مسلمانان مشروعيت داشت وريشه داربود درصورت داشتن رويکردي تاريخي به رخداد عاشورا باعث تحريک جامعه برعليه حاکميت خودشان مي شد چرا که قيام عليه ظلم وبي عدالتي وبرعليه خلافت غيرحق دردرون حادثه عاشورا نهفته است.لذا سعي شده است که درمعرفي اين قيام جنبه هاي کلامي وماورائي بيشتر مورد توجه قرار گيرد. رويکردهاي کلامي بيشتردر ميان مورخين وعلماء شيعه که علم وعصمت امام را مد نظر قرار مي دهند وجود دارد.چرا که در قرن 4 و 5 هجري کلام شيعه رشد وگسترش چشمگيري داشته است و رويکرد ماورائي بيشتر درميان علماء ومقتل نويسان اهل سنت از جايگاه ويژه اي برخوردار است. واژگان کليدي: آل بويه، خلافت عباسي، رويکرد تاريخي، رويکرد کلامي، رخداد عاشورا.
