مختصری از زندگی نامه و آثار شیخ باقر شریف قرشی

آیت الله شیخ باقر شريف القرشي متولد سال 1926 م/ 1344ق در شهر نجف، فرزند شيخ شريف قرشي نجفي از علماي نجف كه جد وي مرحوم شيخ مهدي قرشي از شاگردان مرحوم ميرزاي بزرگ شيرازي بوده، ديده به جهان گشود. القرشي (به فتح قاف و سكون يا فتح راء) يكي از خاندان هاي شناخته شده در نجف مي باشد.
ایشان از سال 1380 هجري قمري به درس خارج فقه و اصول پرداخت و از محضر اساتيد بزرگي همچون سيد موسي البعاج، شيخ بشير العاملي، شيخ محمد تقي الايرواني، مرحوم آيت الله العظمي مرعشي نجفي، شيخ محمد طاهر آل شيخ راضي، مرحوم آيت الله العظمي خويي، شهيد آيت الله العظمي سيد محسن حكيم بهره برد.

شيخ باقر شريف القرشي از نويسندگان و محققان بزرگ حوزه علميه نجف اشرف به شمار مي روند كه در سال 1382 به پاس تأليفات ارزنده ايشان در زمينه تاريخ معصومين (ع)، جايزه ويژه پنجمين دوره كتاب سال ولايت كه اختصاص به كتاب هاي منتشره در باره معصومين (عليهم السلام) دارد طي سفري كه ايشان بعد از سقوط رژيم صدام به ايران داشتند به ايشان اهدا گرديد.

{آثار و تأليفات}
تاكنون حدود پنجاه اثر از اين محقق به چاپ رسيده است كه 46 اثر آن راجع به أهل بيت (عليهم السلام) و بقيه راجع به ابعاد مختلف سياسي، اقتصادي ، تربيتي و … اسلام مربوط مي گردد. ايشان موسوعه الامام الصادق را كه در 7 مجلد به چاپ رسيده را بهترين كتاب خود كه زحمت زيادي براي آن كشيده اند مي دانستند.
1. حياه المحرر الاعظم الرسول الاكرم محمد (ص) – 3ج
2. موسوعه اميرالمؤمنين (ع) – 11ج
3. حياه سيده النساء فاطمه الزهرا (س)
4. حياه الامام الحسن (ه) – 2ج
5. حياه الامام الحسين (ع) –3ج
6. حياه الامام زين العابدين (ع) – 2ج
7. حياه الامام محمد الباقر (ع) – 2ج
8. موسوعه الامام جعفر الصادق (ع) – 7ج
9. حياه الامام موسي بن جعفر (ع) – 2ج
10. حياه الامام الرضا (ع) – 2ج
11. حياه الامام الجواد (ع)
12. حياه الامام الهادي (ع)
13. حياه الامام الحسن العسكري (ع)
14. حياه الامام المهدي (عج)
15. العباس بن علي رائد الكرامه والفداء في الاسلام
16. حياه الشهيد الخالد مسلم بن عقيل (ع)
17. السيده زينت رائده الجهاد في الاسلام
18. أهل البيت في رحاب القرآن
19. أهل البيت في ضلال السنه النبويه
20. أخلاق النبي و أهل بيته
21. مؤتمر السقيفه: دراسه موضوعيه لاخطر حادث في تاريخ الاسلام السياسي
22. النظام السياسي في الاسلام
23. نظام التربوي في الاسلام
24. النظام الاجتماعي في الاسلام
25. نظام الاسره في الاسلام
26. النظام الاقتصادي في الاسلام
27. انظمه الحكم والاداره في الاسلام
28. العمل و حقوق العامل في الاسلام
29. هذه هي الشيعه
30. بحوث عقائديه مقارنه
31. الشيعه والصحابه
32. السجود علي التربه الحسينيه
33. أضواء علي زياره أهل القبور
34. سلامه القرآن من التحريف
35. الفقه الاسلامي تأسيس اصالته
تاكنون بخشي از اين آثار به زبان هاي مختلفي ترجمه گرديده كه در مراكز مختلف علمي نيز مورد استفاده قرار دارند. از جمله كتاب هايي كه تاكنون به زبان فارسي ترجمه گرديده اند به اين كتاب ها – به همراه مترجمشان – مي توان چنين اشاره كرد:
زندگاني امام حسن (ع)، فخرالدين حجازي؛
تحليلي از زندگاني امام سجاد (ع)، محمد رضا عطايي؛
تحليلي از زندگاني امام كاظم (ع)، محمد رضا عطايي؛
پژوهشي دقيق در زندگاني امام علي بن موسي الرضا (ع)، سيد محمد صالحي؛
تحليلي از زندگاني امام هادي (ع)، محمدرضا عطائي؛
زندگاني امام حسن عسكري (ع)، سيد حسن اسلامي
ترجمه اي ديگر با عنوان تحليلي از زندگاني امام حسين عسكري (ع) از محمد رضا عطائي؛
زندگاني حضرت ابوالفضل العباس، سيد حسن اسلامي
حقوق كارگز از ديدگاه سرمايه داري، كمونيسم و اسلام توسط هادي انصاري

مکتبه الامام المجتبی(ع) : اين كتابخانه با ساختماني زيبا در محله جدیده شهر نجف اشرف توسط  شيخ باقر شريف قرشي بنا شده است. بنای جدید و نوع چینش موضوعی آثار در طبقات توسط ایشان و برادر مرحومشان شیخ هادی را می‌توان یک شاهکار دانست. شاید نام‌گذاری این کتابخانه بی‌ارتباط با علاقه آن مرحوم به امام حسن (ع) نباشد؛ زیرا اولین کتاب منتشر شده از سوی او درباره دومین امام معصوم (ع) است. تعداد کتاب‌های این کتابخانه بیش از 60 هزار جلد  و آثار خطی آن نیز بیش از 1000 عنوان است .

{برخی از خصوصيات تأليفات باقر شريف قرشي}
1. بدين لحاظ كه شيخ باقر شريف قرشي توانستند با توجه به اختناق شديدي كه در عراق نسبت به چاپ كتاب هاي ديني به خصوص در زمان رژيم صدام وجود داشت به تأليف و چاپ كتاب هايي در زمينه اهل بيت (ع)، تشيع و عقايد اسلامي دست بزنند بسيار حائز اهميت است. ايشان مي گويند: «براي چاپ به خاطر سانسور و نظارت شديد بر چاپخانه ها … براي نشر آثار ديني شيعه به برخي چاپخانه ها پول داده تا آثار را منتشر كنند و نام مؤسسات نشر لبنان، دمشق، قاهره و مانند آن را مي آورديم تا آثار منتشره ضبط نشود».
2. توجه مؤلف در نگارش تأليفات به مسائل و نيازهاي زمانه ويژگي ديگر تأليفات ايشان راجع به اهل بيت (ع) و ابعاد مختلف نظامات اسلامي مي باشد. به گونه اي كه ايشان انگيزه اصلي خود از نگارش سيره الائمه الطاهرين (ع) را از زماني مي دانند كه در گفتگويي با شهيد محمد باقر صدر از طرف شهيد چنين ذكر شد كه كار علمي، موضوعي و روشمند در زمينه اهل بيت (عليهم السلام) صورت نگرفته است. و نيز زمان عبدالكريم قاسم كه تفكرات كمونيستي در حال گسترش بود ايشان با مطالعات خود در اين زمينه به نگارش كتاب هاي مختلفي از جمله العمل و حقوق العامل في الاسلام، في انظمه الحكم و الاداره دست زدند.
3. مراجعه به كتاب هاي شيعه و سني و استنادات آن ها و پرهيز از مراجعه صرف به كتاب هاي شيعي از خصوصيت ديگر تأليفات ايشان به شمار مي رود.
4. با مراجعه به تأليفات ايشان در باره اهل بيت (ع) مي توان سبك بخصوصي از تاريخ نگاري را ملاحظه نمود. ايشان در تاريخ نگاري از مراجعه صرف به كتاب هاي تاريخي پرهيز كرده و مبناي كار خويش در تأليف تاريخ أهل بيت (ع) را احاديث و رواياتي كه از آنان رسيده است قرار داده كه با نثري روان نقل كرده و حوادث تاريخي را از دل آن بيرون مي كشد. كه خود منبع مهمي در دستيابي خوانندگان به احاديث ائمه (ع) در زمينه هاي مختلف فقهي، علمي، سياسي و … كه به صورت هاي مختلف از ائمه (ع) به دست ما رسيده است به شمار مي رود. نويسنده حتي دعاهايي كه معصومين (ع) در شرايط گوناگون ارائه داده اند را نيز آورده است.
5. علاوه بر اين كه نقل و بررسي احاديث ابعاد مختلف زندگي اهل بيت (ع) را از زبان خود آنان براي خوانندگان روشن مي سازد، مؤلف به اوضاع زمانه به لحاظ سياسي، علمي، اجتماعي، اقتصادي، مذهبي و … نيز توجه داشته و با دادن اطلاعاتي به خواننده، به بررسي جايگاه معصومين (ع) با توجه به روايات مي پردازد.
6. به لحاظ محتوايي نويسنده سعي در مطرح نمودن ابعاد تازه و مطرح نشده تاريخ معصومين (عليهم السلام) داشته اند. به عنوان نمونه ايشان به بعد ديگري از زندگي امام سجاد (ع) كه علاوه بر زهد، باني تمدن اسلامي و سازنده دوباره اسلام بودند پرداخته و اين كه اين امام شهر مدينه را مركزي علمي ساختند، و تحليل اثر امام سجاد (ع) در رساله الحقوق و صحيفه سجاديه، زندگي و حيات علمي امام (ع) از زمره آن است. ايشان در بخشي از كتاب خود در باره حيات علمي امام سجاد (ع) چنين آورده اند: «امام سجاد (ع) مسجد پيامبر (ص) را محل مركز مدرسه خود قرار داد و در شبستان مسجد بحث و مذاكرات خود را برعلما و فقها القا مي فرمود و اين مباحث شامل علم فقه، تفسير، حديث، فلسفه، علم كلام و قوانين رفتار و اخلاق بود…».
7. تأليفات ايشان علاوه بر اين كه ابعاد مختلف زندگي ائمه (ع) را نشان داده اطلاعات مهمي نيز راجع به اصحاب و شاگردان ائمه (ع) نيز به خوانندگان ارائه مي دهد كه تلاش ايشان در رجال شناسي را نشان مي دهد.
8. ويژگي ديگر نگارش كتابهاي تاريخي اين مؤلف اين است كه در هر چند ايشان در ارائه اطلاعات تاريخي به احاديث و روايات رسيده از ائمه (ع) توجه خاص داشته اند اما به نقل صرف آنان نيز اكتفا نكرده و به لحاظ صحت و سقم احاديث از روش حديث شناسي شيعه كه بررسي راوي و روايت به لحاظ سندي و عقلاني است استفاده نموده اند.
9. ايشان در جاي جاي بحث كه به لحاظ تاريخي با ديدگاه هاي متفاوت و گاه متضاد روبرو هستيم آن ها را مطرح كرده و سپس به نقد و بررسي آراء مختلف پرداخته و آن چه به نظر مؤلف صحيح به نظر مي رسد ارائه گرديده است از جمله در باره تعداد همسران امام حسن (ع)، ولايت عهدي و شهادت امام رضا (ع) و مسائل مختلف ديگر.
10. يكي از مسائل مطرح در تاريخ اين است كه آيا مي توان نويسنده كاملا بي طرف داشت يا خير؟ و از آن جايي كه عقايد هر شخص خواه ناخواه در زاويه ديد گوينده و نويسنده تأثير مي گذارد – كه البته داشتن زاويه ديد با طرفداري مغرضانه تفاوت دارد – در تأليفات شيخ باقر شريف قرشي ضمن اين كه ايشان يك عالم شيعي بوده و استناد ايشان در تاريخ نگاريشان به احاديث ائمه (ع) است ويژگي خاصي مي بينيم. بر خلاف روش برخي افراد و مكاتب كه ابتدا ديدگاه خود را مشخص نموده و سپس با آوردن يك سري دلايل جريان مربوط به خود را به حق جلوه مي دهند، ايشان سعي نموده اند حوادث تاريخي و تاريخ معصومين (ع) را با آوردن احاديث ائمه (ع) و دلايل عقلاني خود ارائه كرده وحقانيت آنان را اثبات نمايد.