این کتاب نوشته سید محمد احسانی است و توسط موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در سال 1392 منتشر شده است. هدف از این تحقیق، روشن شدن وضعیت شیعیان عراق در پراهمیت‌ترین مقطع از تاریخ تشیع است که از سویی به روشن شدن این مقطع حساس از تاریخ تشیع می‌انجامد و از سوی دیگر، رفتار و تعامل ائمه (ع) و شیعیان آن عصر در شرایط مختلف خفقان و آزادی نسبی، و تعاملشان با فرقه‌ها و نحله‌های مختلف و ارشادهای ائمه در این موارد، می‌تواند الگوی عصر ما و اعصار بعد باشد.
مبنای اعتقادات و کلام شیعه در عصر امام باقر و امام صادق (ع) پی‌ریزی شد و در این دوره بود که شیعه به سبب اعتقادات و فقه ویژه خود از عامه تمایز یافت. از این رو عصر صادقین نقطه عطفی در تاریخ اسلام به شمار می‌آید.
جامعه شیعی در دوره مزبور می‌تواند الگوی جوامع شیعی در عصرهای بعد و به ویژه عصر ما باشد، زیرا این جامعه زیر نظر مستقیم دو معصوم قرار داشت و آنان انحراف‌ها و کج‌روی‌های جامعه شیعه را اصلاح می‌کردند. در این پژوهش وضعیت شیعیان عراق در عصر صادقین از نظر اعتقادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بررسی شده است.
هدف از این تحقیق، روشن شدن وضعیت شیعیان عراق در پراهمیت‌ترین مقطع از تاریخ تشیع است که از سویی به روشن شدن این مقطع حساس از تاریخ تشیع می‌انجامد و از سوی دیگر، رفتار و تعامل ائمه (ع) و شیعیان آن عصر در شرایط مختلف خفقان و آزادی نسبی، و تعاملشان با فرقه‌ها و نحله‌های مختلف و ارشادهای ائمه در این موارد، می‌تواند الگوی عصر ما و اعصار بعد باشد.
فهرست مطالب کتاب به ترتیب زیر است:
مقدمه
جغرافیای انسانی شیعه در عراق عصر صادقین (ع)
فصل نخست: کلیات
بخش اول: صادقین
بخش دوم: عراق
بخش سوم: شیعه
فصل دوم: پیشینه تشیع در عراق تا عصر صادقین (ع)
فصل سوم: اوضاع اعتقادی شیعیان عراق در عصر صادقین (ع)
فصل چهارم: اوضاع علمی و فرهنگی شیعیان عراق در عصر صادقین (ع)
فصل پنجم: اوضاع سیاسی شیعیان عراق در عصر صادقین (ع)
فصل ششم: اوضاع اجتماعی شیعیان عراق در عصر صادقین (ع)
فصل پنجم: اوضاع اقتصادی شیعیان عراق در عصر صادقین (ع)
جمع‌بندی و نتیجه گیری
