(اقتباس از: همسر و فرزندان و امام هادی، علی احمدی، با اضافات)
جعفر
جعفر در تاريخ، به جعفر کذّاب معروف است. رواياتي هم از اهل بيت(ع) در نکوهش وي وارد شده است. ابن سيابة مي گويد:
«هنگامي که ميخواست جعفر به دنيا بيايد، در خانهي امام هادي(ع) بودم. ديدم اهل منزل همه خوشحال هستند؛ امّا امام خوشحال نبود. گفتم: اي سيد و آقاي من! چرا به آمدن اين مولود خوشحال نيستيد؟ حضرت فرمود: يهوّن عليک امره فانّه سيضلّ خلقاً کثيراً»[1].
از برخي روايات استفاده ميشود که وي در زمان حيات امام هادي(ع) تلاش ميکرد که خود را امام بعد از پدر معرفي کند. احمد بن سعد کوفي ميگويد:
«به همراه گروهي از شيعيان نزد امام هادي(ع) رسيديم و از امامت بعد از ايشان سؤال کرديم و گفتيم که برخي ميگويند امام بعد از شما، جعفر است و نه حسن.
امام فرمود: [از اين سخن] بپرهيزيد، همانا جعفر دشمن من است؛ اگرچه فرزند من است. همچنين او دشمن برادرش حسن است و حسن او امام بعد از من است…».[2]
همچنين امام هادي(ع) در روايت ديگري ميفرمايد:
«از فرزندم جعفر دوري کنيد، آگاه باشيد همانا نسبت او [به من]، همچون حام به نوح است».[3]
همچنين ابوخالد کابلي از امام سجّاد(ع) روايت ميکند که رسول گرامي اسلام هنگامي که امامان بعد از خود را معرفي ميفرمود، موقع ذکر امام صادق(ع) اين گونه فرمود:
«… جعفر بن محمد که او را صادق مي نامند. پس براي پنجمين فرزندش(امام هادي(ع)هم فرزندي است به نام جعفر که ادّعاي امامت ميکند و به خداوند دروغ ميبندد! پس او نزد خداوند جعفر کذّاب و افترا زننده به خداوند و مدّعي امري است که اهل آن نيست. همچنين او مخالف پدرش و حاسد برادرش است….».[4]
وی پس از رحلت امام عسكري (ع) به يك سري اقدامات روي آورد كه در شأن او نبود، كه از جمله آن، امور ذيل است:
1-درخواست خواندن نماز بر پيكر پاك امام عسكري (ع) كه خواست از اين طريق خود را امام بعدی معرفي كند.
2-ادعاي امامت و جانشيني و تقاضا از عبيدالله بن يحي بن خاقان كه حكومت اين مقام را براي وي به رسميت بشناسد.
3-ادعاي ارث و تصاحب اموال صاحب الامر.
4- تحريك حكومت براي دستگيري امام مهدي (عج).[5]
توبه جعفر
در تاريخ يا در سخنان اهل بيت: چيزي در اين زمينه وارد نشده است. فقط علي علوي عمري در المجدي في الانساب مينويسد:
«قولي هست که او قبل از پدرش برگشت و توبه کرد، ولي پس از شهادت برادرش امام حسن، چون گمان مي کرد فرزندي ندارد، ادّعاي امامت بعد از برادرش را کرد و به کذّاب معروف شد».[6]
احمد بن اسحاق، وکيل امام حسن عسکری(ع) مي گويد:
«جعفر کذّاب کتابي نوشته و مدّعي شده بود که در اين کتاب، علم حلال و حرام و همه علوم تا ابد نوشته شده است کتاب را خواندم و دربار آن براي امام زمان(ع) نامه‌اي نوشتم. حضرت در جواب نوشتند:
«… از عبارت کتاب معلوم است که چه کسي نوشته است. خداوند حق را بر اهل آن حفظ کند! خداوند ابا دارد از اينکه امامت را بين دو برادر، بعد از امام حسن و امام حسين، جمع کند…».[7]
در زمان سفير دوم حضرت (محمد بن عثمان بن سعيد عمري) از ناحيه مقدسه توقيعي صادر شد به اين مضمون كه: جعفر سرانجام توبه نمود. حضرت فرمود: عمويش جعفر و فرزندانش مانند برادران حضرت يوسف، سرانجام كار، توبه كرده است.[8]
جعفر در سال 271ق در سامرا، در حالي که 45 سال داشت، مرد. او را در کنار قبر پدرش در سامرا به خاک سپردند.[9]علامه محدّث سیّد تاج الدین علی بن احمد حسینی عاملی در کتاب التتمة فی تواریخ الائمه علیهم السلام نقل می کند که حضرت امام هادی(ع) تنها یک کنیز داشتند و لامحاله 5 یا 7 فرزند ایشان از آن یک زن بوده است. در این صورت جعفر برادرمادری امام حسن عسکری علیه سلام است.[10]
[1]– صدوق، اکمال الدین، ص 321.
[2]– حسین بن حمدان، الهدایه الکبری، ص 320.
[3]– همان، ص 381.
[4]– صدوق، اکمال الدین، ص 219؛ حر عاملی، اثبات الهدی، ج 1، ص 275.
[5]– تاريخ عصر غيبت، صص 262 تا 264.
[6]– المجدی، ص 130.
[7]– طوسی، الغیبه، ص 287.
[8]– مجلسی، بحار، ج 50، صص 227 و 228.
[9]– طوسی، الغیبه، ص 287.
[10]-راحه الارواح، سبزواری، ص 267؛ التتمة في تواريخ الأئمة (ع)،عاملي، ص 143؛ به نقل از کشف الغمه، ص 492.
