این نوشتار به معرفی کتاب سیرتنا و سنتنا نوشته علامه عبدالحسین امینی پرداخته است. این کتاب در پاسخ به سه پرسش درباره شدت مهرورزی شیعیان به اهل بیت علیهم السلام، دلیل سوگواری شیعه پس از این همه سال برای اباعبدالله الحسین علیه السلام، و دلیل ارج گذاری به تربت آن حضرت نگاشته شده است.
نویسنده ضمن شناساندن ترجمه فارسی آن یعنی سیمای شیعه در رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله، بخش هایی از مقدمه کتاب را نقل کرده است که به بیان انگیزة نگارش کتاب می پردازد.
کلید واژه ها:
مهرورزی به اهل بیت علیه السلام، فرقه ناجیه، سوگواری برای امام حسین علیه السلام، سجده بر تربت امام حسین علیه السلام؛ علامه امینی؛ سیرتنا و سنتنا ؛ سیمای شیعه در رفتار پیامبر.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بنابر مأموریت الهی خویش با کلید هدایت و رستگاری «معبودی جز خدا نیست»، مردم را به صراط مستقیم هدایت می فرمود. آن پیام آور الهی با گفتار دلنشین و رفتار جذّاب و شیرین در تمام لحظه های دوران هدایت گری خویش به خاندان خود مهر می ورزید و پیروان حقیقی خود را که همان پیروان جانشین و حجّت الهی امیرمؤمنان علی علیه السلام بودند با عنوان شیعه معرفی می کرد.
این گروه رستگار در همان دوران رسول خدا صلی الله علیه و آله پدید آمد که احادیث پذیرفته شده مسلمانان، بیانگر این سخن و شاهد صدق گفتار ماست.(1)
جابر بن عبدالله انصاری، صحابی گرامی پیامبر رحمت می گوید :
روزی در حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله نشسته بودیم که ناگاه امیرمؤمنان علی بن ابی طالبعلیه السلام به جانب ما می آمد. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به آن حضرت نگاهی کرد و فرمود: «قَدْ أتاکُمْ أخی»؛ «همینک برادرم به سوی شما می آید».
آن گاه به سوی کعبه، نگاهی کرد و فرمود: «وَرَبِّ هذَا الْبَیتِ، إنَّ هذا وَشیعَتُهُ هُمُ الفائِزونَ یَومَ القِیامَةِ»؛ «به آفریدگار این خانه سوگند، به راستی این رادمرد الهی و شیعیان او همان رستگاران در روز رستاخیز هستند».
سپس حضرتش به ما رو کرد و به بیان فضایل بیکران وصی و جانشین خویش پرداخت… .(2)
شیعه کیست؟
شیعه کسی است که با استناد به تعالیم و آموزه های خدای متعال و رسول اکرم صلی الله علیه و آله از خلیفه و جانشین بلافصل آن پیامبر رحمت؛ یعنی حضرت علی علیه السلام و فرزندان معصوم آن بزرگوار پیروی کند و ولایت آن بزرگواران را بپذیرد، و از دشمنان آنان بیزاری جوید.
چنین سخنان راه گشا و سرنوشت سازی در دوران رسول اکرم صلی الله علیه و آله از زبان پیام آور مهر و دانش شنیده می شد و شیعه در همان دوران شکل گرفته بود، و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در حضور اصحاب خویش، فضایل بیکران حضرت علی علیه السلام و شیعیان آن بزرگوار را ـ که در واقع شیعیان رسول خدا صلی الله علیه و آله هستند، بیان می کرد و راه مستقیم الهی را به انسانها نشان می داد.
جالب این که شخص رسول اکرم صلی الله علیه و آله دوستداران و مهرورزان به خاندان خود را شیعیان خود معرفی می نماید. در حدیثی نورانی حضرت امیرمؤمنان علی علیه السلام می فرماید:
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «شَفاعَتی لاُِمَّتی مَن أحَبَّ أهلَ بَیتی وَهُم شیعَتی»؛ «شفاعتم مخصوص امّت من است. و امّت من کسانی هستند که اهل بیت مرا دوست بدارند و ایشان شیعیان من هستند».
این موضوع به گونه ای مسلّم بود که امیرمؤمنان علی علیه السلام در روز شورا، به اهل آن استدلال کرد و فرمود:
اَنشُدُکُم بِاللهِ، هَلْ تَعلَمونَ یَومَ أَتَیتُکُم وَأَنتُم جُلوسٌ مَعَ رَسولِ اللهِ صلی الله علیه و آله فَقالَ : «هذا أَخی قَدْ أتاکُم»؛ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلیَ الکَعبَةِ، وقالَ: «وَرَبِّ الکَعبَةِ المَبْنِیَّةِ، إنَّ هذا وَشیعَتُهُ هُمُ الفائِزونَ یَومَ القِیامَةِ…»؟(3)
شما را به خدا سوگند می دهم، آیا می دانید و به یاد دارید روزی را که من به جمع شما آمدم و شما در حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله نشسته بودید، حضرتش فرمود: «این، برادر من است که آمد. آن گاه به کعبه رو کرد و فرمود: به آفریدگار کعبه بنا شده سوگند، به راستی این و شیعیان او همان رستگاران روز رستاخیزند…»؟
شیعه پیرو راستین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است و به تمام دستورات دینی خود با استناد به رفتار، کردار و گفتار آن بزرگوار و جانشینان معصوم آن حضرت عمل می کند و با پیروی از پیامبر رحمت، از میان همه فرقه های اسلام، با عنوان فرقه و گروه «نجات یافته» ممتاز است.(4)
شیعه و هجران پیامبر صلی الله علیه و آله
در دوران رسول خدا صلی الله علیه و آله عدّه ای از بزرگان و نیکان صحابه به این صفت شناخته شده بودند. آنان به امامت و خلافت حضرت علی علیه السلام بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله معتقد بودند.
آنان پس از شهادت پیامبر رحمت، با عنایت به آموزه هایی که از رسول خدا صلی الله علیه و آله آموخته بودند، و پیمانی که به آیین الهی و جانشین او بسته بودند، اطراف حضرت علی علیه السلام را گرفتند و از مدّعیان دروغین دیگر، تبرّی و بیزاری جستند، و از آزمون الهی سربلند و سرافراز بیرون آمدند و همانند دیگران از یاری جانشینِ بلافصل پیامبر دست نشستند و به قهقرا به دوران جاهلی بازنگشتند.
شیعه از همان آغاز، رسالت پیامبر اکرم حضرت محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله را همراه با ولایت و امامت جانشین آن بزرگوار یعنی امیرمؤمنان علی مرتضیعلیه السلام با جان و دل پذیرفت و دل در گرو کعبه حقیقی دل ها، شیر خدا علی مرتضیعلیه السلام، سپرد، و درس های والای مهر و محبّت، صفا و صمیمیّت و کمال و سعادت را در دانشگاه آخرین سفیر الهی، پیامبر مهربان فراگرفت و به نسل های بعدی منتقل کرد.
شیعه و مهرورزی
شیعه به اهل بیت پیامبر علیهم السلام مهر می ورزد؛ زیرا هنگامی که در حضور پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بود، این آیه نازل شد:
{قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فیها حُسْنًا إِنَّ اللهَ غَفُورٌ شَکُورٌ}؛(5)
{بگو: من هیچ گونه اجر و پاداشی از شما بر این دعوت درخواست نمی کنم؛ جز دوست داشتن نزدیکانم و هر کس کار نیکی انجام دهد بر نیکی او می افزاییم؛ چرا که خداوند بسیار آمرزنده و سپاس گزار است}.
امام صادق علیه السلام درباره شیعیانی که در محفل معنویاش حضور داشتند و با جان و دل پذیرای فرمان سعادت بخش خدای سبحان بودند، فرمود :
فَوَاللهِ، ما وَفی بِها إلاّ سَبعَةُ نَفَر: سَلمانُ وَأبوذَر وَعَمّارٌ وَالمِقدادُ بنُ الأسوَدِ الکِندی وَجابِرُ بنُ عَبدِاللهِ الأنصاری وَمَولیً لِرَسولِ اللهِ صلی الله علیه و آله یُقالُ لَهُ: اَلثُّبَیتُ وَزیدُ بنُ أرقَمَ؛(6)
به خدا سوگند، به این آیه و به این پیمان الهی جز هفت تن وفا نکرد: سلمان، ابوذر، عمّار، مقداد بن اسود کِندی، جابر بن عبدالله انصاری، غلام رسول خدا صلی الله علیه و آله به نام «ثُبَیت» و زید بن ارقم.
از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پرسیدند: ای پیامبر خدا! خویشاوندان شما که مودّت و مهرورزی به آنان بر ما واجب است چه کسانی هستند؟ پیامبرِ مهرورز فرمود: «عَلِیٌ وَفاطِمَةُ وَابْناهُما»؛(7)
آری، شیعیان که همچون پیشوایان خود برگزیدگان الهی هستند، با الهام از آیات قرآنی که آورنده آن، واژگان آن را تفسیر می کرد، آموختند که چگونه به خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام مهر بورزند و حق رسالت را ادا نمایند.
شگفتا که بعد از شهادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله شیعه تنها شد؛ چرا که به سخنان خداوند سبحان و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در باره جانشینان آن بزرگوار عمل نشد و در برابر مسیر مستقیم حق، مسیرهای باطلی با عنوان های دیگری پدید آمد.
اما شیعه پابرجا و استوار ماند و با امامت و رهبری امیر عالم هستی حضرت علی علیه السلام ادامه یافت و این مکتب الهی در جهان گسترش یافت و عقاید و ایده های زلال آن، همه جا را فراگرفت و گروه بسیاری از تابعین بعد از صحابه به این عقیده ناب روی آوردند… .
شیعه و صدای «کیست مرا یاری کند»؟!
با این حال، شیعه از همان آغاز، راه مستقیم را از آموزه های پیامبر خدا صلی الله علیه و آله آموخت، و چشم اندازی الهی به جهان هستی داشت. شیعه می دانست که به جهت آزادی عملی که خدا برای آزمون انسان و به کمال رسیدن او در اختیارش قرار داده؛ در طول دوران زندگی انسان، باطل گرایان به مقابله با پرچمداران هدایتگر الهی برخواهند خاست و خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام که آیات تطهیر، ولایت، مودّت و صدها آیه دیگر مدال برتری و پیشوایی برای آنان داده، مورد ستمِ ستم پیشگان قرار خواهند گرفت؛ چرا که شیعیان همراه با پیشوای نخست خود در کنار پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بودند و به رهنمودهای الهی آن پیامبر رحمت گوش جان می سپردند.
وقتی نازدانه پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پا به عرصه وجود نهاد و جهان هستی را با قدوم مبارک خود روشن ساخت، آغازین لحظات تولّد امام حسین علیه السلام به محفل غم و اندوه تبدیل شد و فرشته وحی از جانب خدای مهربان، همراه با تهنیت و تبریک این مولودِ خجسته، سخن از شهادت آن مظهر آزادی و آزادگی الهی به میان آورد و پیامبر رحمت را با خاندان و شیعیانش در غم و اندوه فروبرد.
شیعه این صحنه ها را در صفحه دلش یادداشت کرد و در روز تاریخی عاشورا به صدایِ «کیست مرا یاری کند» سبط پیامبر خدا صلی الله علیه و آله پاسخ داد و خود را فدای امام خویش نمود.
پس از شهادت امام حسین علیه السلام و یارانش، همچون پیامبر رحمتِ خود، محفل اشک و ماتم برپا کرد و بر سر و سینه زد، قبر و بارگاهش را مطاف خویش ساخت، خاک آستانش را توتیای دیدگان خویش نمود و در پیشگاه پروردگارش پیشانی بر آن سایید و بر آن سجده کرد.
شیعه این شیوه را از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله که فرشته وحی از جانب خدای سبحان آورده بود، آموخته است و در این عمل مقدّس به علی مرتضی، فاطمه زهرا و حسن مجتبی علیهم السلام اقتدا کرده است و در همه عصرها همگام با امام زمانش در سوگ سالار شهیدان سر از پا نمی شناسد تا حقی از حقوق بیشمار خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام را ادا کند.
شیعه و همگامی با امام مهربانی ها
اینک شیعه همراه و همگام با آخرین جانشین امام حسین علیه السلام، حضرت بقیّة الله الأعظم عجّل الله تعالی فرجه الشریف، که شب و روز در عزای جدّ بزرگوارش به جای اشک، خون می گرید، به عزاداری و سوگواری مشغول است و تاج افتخار این همه مهر و مهرورزی را در میان همه جوامع انسانی بر سر دارد.
بدین وسیله هر شیعه ای به اندازه معرفت و شناخت خویش در هر جایگاهی که قرار دارد، در این دانشگاه عالی درس های اعتقادی خداشناسی، پیامبرشناسی، امام شناسی و برتریهای اخلاقی را می آموزد، با تمام وجود دوران غربت مولای عزیز و امام مهربانیها را احساس و درک می کند و هماره با تمام توان برای ظهور آخرین یادگار خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام تلاش می نماید و می رود تا همه گیتی را به مدینه فاضله حسینی تبدیل کند.
علامه امینی (رحمه الله) و دفاع از حریم پیامبر صلی الله علیه و آله در این راستا، مدافع حریم پیامبر رحمت و خاندان عصمت علیهم السلام با قلم معجزه آسای خویش ـ که از کرانه رحمت الهی الهام می گرفت ـ از این همه مهر و محبّت، تصویرهای ماندگاری در برابر دیدگان جهانیان قرار داد و خلوص جاودانه خود را به نمایش گذاشت.
دانشمندی که قلم از توصیف او عاجز و زبان از ترسیم جایگاه او ناتوان است. اندیشمندی که یک تنه با روحی موّاج از مهر و ولایِ خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام، دایرة المعارف شگفتی را طرّاحی کرد، نسل های خفته ای را بیدار ساخت، در برابر باطل گرایان ایستاد و چهره واقعی آیین اسلام را به جهانیان نشان داد.
او علاّمه سترگ، دانشمندِ پژوهشگر و اندیشمندِ جهادگر، حضرت آیة الله علاّمه عبدالحسین امینی ـ رحمه الله ـ است، که آوازه اش در گیتی طنین انداخته و نام بلند او در کنار نامِ نامی مولای مظلومش امیرمؤمنان علی علیه السلام در صحرای غدیر و دوستان حیدر پرور پیامبر رحمت می درخشد، و الغدیر او همچون آفتابی جهانتاب در دوران تاریک غیبتِ یار مهربان، نورافشانی می کند.
اینک همین اندیشمند میدان علم و عمل، و اُعجوبه روزگار، به بیان سیره و روش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می پردازد و سیره و روش شیعه را نشأت گرفته از سیره و روش پیامبر خدا صلی الله علیه و آله معرفی می نماید و بدین وسیله شیعه را پیروان حقیقی پیام آور الهی می شناساند.
این اندیشمند دانشگاه علوی و حسینی در یک حرکت علمی الهام گرفته از دروازه دانش نبوی، حضرت مرتضی علی علیه السلام به سه پرسش مهم، حیاتی و راهگشا پاسخ می دهد :
1ـ چرا این همه مهرورزی به اهل بیت علیهم السلام؟
2ـ چرا عزاداری و سوگواری برای سالار شهیدان ابی عبدالله الحسین علیه السلام ؟
3ـ چرا تربت پاک آن حضرت مُهر ستایش و کرنش عبادت دلباختگان او در برابر پروردگار؟
علامه امینی (رحمه الله) و انگیزه نگارش سیرتنا و سنتنا
متفکر والا مقام مکتب اهل بیتعلیهم السلام در مقدمه کتاب نفیس خود، انگیزه نگارش پژوهش خود را چنین بازگو می کند:
… امسال، یعنی سال 1384 هجری قمری، موفق شدیم از کشور جمهوری عربی سوریه دیدار کنیم. ما چهار ماه در آن کشور بودیم، در این مدت از کتابخانه های ارزشمند آن کشور بهره بردیم.
این کتابخانه ها دارای آثار نفیس، گران بها و کم نظیری از میراث علمی اسلامی بودند و کتاب های مخطوطی داشتند که به دستْ نوشت مردان علم و فضیلت و ادب، حافظان حدیث و پیشوایان فقه و تفسیر نگاشته شده بودند.
در این میان، با دانشمندان و استادان آن دیار نیز دیدار داشتیم. اخلاق پسندیده، منش های نیکو و خُلق و خوی نیکوی آنان برای همیشه فراموش نشدنی است و همواره ما از آنان سپاسگزاریم.
در این سفر مدّت بیست و دو روز در شهر حلب بودیم. در طول این سفر، تا پاسی از شب در محفلی که از طرف استادان، رجال سرشناس و رهبران دینی و علمی تشکیل می یافت، شرکت می جستیم.
ما در این محفل، به پرسش های دینی پاسخ می دادیم. بحث های علمیِ مهم و سودمندی مطرح می شد که به طور کامل درباره آنها، گفتگو می کردیم و گاهی بحث ما از ساعت 8 شب آغاز می شد و تا ساعت 1 بعد از نیمه شب یا بیشتر به درازا می کشید.
روزی همراه استاد فاضل، آقای شیخ محمّد سعید دحدوح، پیشنماز مسجد نوحیه ـ که خدا او را از پاداش علم و دین بهره مند سازد ـ به دیدن کتابخانه ملی آن شهر رفتیم. پس از ورود، در اتاق مدیر استقرار یافتیم. مطالعه فهرست های کتابخانه چنان مرا سرگرم نمود که از سخن با دیگران غافل گشتم.
ناگاه استادِ چهارشانه و تنومندی وارد شد و در سمت راست شیخ سعید، روی صندلی نشست و با وی آهسته به گفتگو پرداخت.
من سرگرم کار خود بودم، اما در ضمن، شنیدم که شیخ به او گفت: اشکال خود را به عرض دانشمند والامقام برسان.
وی در پاسخ گفت: ایشان مشغول مطالعه هستند.
ناگاه شیخ دانشمند، جناب آقای سعید، به من رو کرد و گفت: دانشمند والامقام! این استاد اشکالی دارد و علاقه مند است آن را با جناب عالی در میان گذارد و شما اشکال او را حل کنید.
من با او سلام و احوالپرسی نمودم. سپس او را نزد خودم فراخواندم. شیخ سعید نیز نزد ما آمد. آن گاه استاد، اشکال خود را در قالب چند پرسش این گونه مطرح کرد :
همواره در ذهن من پرسش هایی است که تاکنون نتوانسته ام آنها را حل کنم :
1ـ چرا شیعیان با داشتن دانشمندان بزرگی چون شما، درباره اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله غلوّ می کنند؛ در صورتی که همه مسلمانان به علی و فرزندان او مهر می ورزند. ما نیز به آن بزرگواران مهر می ورزیم؟
2ـ چرا شیعیان مجالس سوگواری برای اهل بیت علیهم السلام برپا می کنند؟ چرا هنوز هر روز طبق این عادت دیرینه برای اهل بیت علیهم السلام، مجالس برگزار می نمایند؟ این چه شیوه ای است که هنوز حسین حسین می گویند؟
3ـ چرا شیعیان با تربت کربلا، عبادت می کنند و سجده بر آن را لازم و واجب می دانند؟
در حقیقت، اینها پرسش های استاد به تنهایی نبود؛ چرا که ما تا آن روز از مردم سوریه چنین پرسش ها و نظیر آنها را فراوان شنیده بودیم.
برای ما مسلّم می شد که این گونه شبهه ها را دست جنایت پیشه شیطان ها القا کرده بود تا در صفوف مسلمانان تفرقه ایجاد شود و وحدتِ کلمه آنان از بین برود.
بدیهی است که این گونه شبهه ها از نادانی مردم پدید می آید، آن گاه به تدریج در میان آنان نفوذ می کند و منتشر می گردد و افرادی ستم پیشه و نادان، از روی نادانی آنها را همچون آرا و معتقدات صحیح دینی، حقیقت می پندارند.
از این رو، لازم دانستیم که برای پاسخ به درخواست گروهی از برادران دینی، نوشتار جداگانه ای در این موضوع بنگاریم که پرسش های یاد شده و نظایر آن را با بیانی کافی پاسخ بگوید؛ این گونه شبهه ها را حلّ کند؛ امّت اسلام را به حقیقت آن مسائل، رهنمون باشد؛ و پرده های ابهام را از روی مسائل اعتقادی کنار بزند، به گونه ای که حقیقت برای همگان روشن گردد و برای هر پرسشگری، پاسخ قانع کننده ای باشد.
البته ما هر گاه مطالب این کتاب را به صورت رو در رو مطرح می کردیم، شاهد بودیم که همه شنوندگان قانع می شدند و به بهترین وجه می پذیرفتند.
آری، بندگان خدا همین گونه هستند که قرآن کریم می فرماید :
{فَبَشِّرْ عِبادِ * الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولئِکَ هُمْ أُولُوا الأَلْبَابِ}؛(8)
پس به بندگانِ من مژده بده؛ همان هایی که سخنان را می شنوند و از بهترین آنها پیروی می کنند. آنان کسانی هستند که خداوند هدایتشان کرده و همان ها خردمندانند.
اینک به این سه پرسش؛ در واقع سه شبهه طرح شده، در سه بخش جداگانه پاسخ می دهیم….
سیمای شیعه در رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله
بدیهی است که پاسخ این پرسش ها از طریق مکتب اهل بیت علیهم السلام و منابع غنی آنان از آفتاب روشن تر است. اما علامه ارجمند در پژوهش خود با استناد به منابع اهل سنّت و در پاسخ به آنها به بهترین شکل به این پرسش ها پاسخ می دهد و با تکیه بر عقل و برهان در پرتو آیات قرآن کریم و روایات اهل سنّت، راه نوی را برای شناخت شیعه می گشاید تا پژوهندگان حق با حقیقت آیین اسلام و آموزه های روح بخش آن آشنا شوند و با پیروی از پیامبر اکرم و جانشینان معصوم او علیهم السلام راه مستقیم آن بزرگواران را بپیمایند.
این کتاب در یک مقدمه و سه بخش تدوین و سامان یافته است. نگارنده توانمند در مقدمه انگیزه نگارش کتاب را بیان می کند، آن گاه با تکیه بر عقل و برهان در پرتو آیات قرآن کریم و روایات اهل سنّت، به سه بحث مهم و حیاتی می پردازد. وی در بخش نخست با طرح دو واژه کلیدی «حب و بغض»، از مهرورزی به اهل بیت علیهم السلام سخن به میان می آورد و آن را با دوستی خدای متعال و پیامبر خداصلی الله علیه و آله ادامه می دهد، سپس با بیان چهل گوهر گرانبها از پیامبر خداصلی الله علیه و آله مهرورزی به اهل بیتعلیهم السلام را ثابت مینماید. وی در این راستا این پرسش را مطرح می کند که آیا مهرورزی حد و مرزی دارد؟ آن گاه ضمن پاسخ آن به انگیزه های مهرورزی به پیامبر و خاندان او می پردازد و با اثبات کوتاهی در مهرورزی راه را بر ادعای غلو و زیاده روی می بندد و مهرورزی به خاندان پیامبر را سنت و شیوه او می داند.
علامه بزرگوار در بخش دوم، موضوع مهم سنت عزاداری به امام حسین علیه السلام را مطرح می کند. او این سنت را سنت دگرگون ناپذیر الهی می داند و در یک پژوهش ژرف و عمیق پیامبر خدا را بنیانگذار سوگواری برای امام حسین علیه السلام با فرمان خدا و گزارش فرشته وحی معرفی می کند. آن گاه به صورت عملی از گوشه هایی از محافل عزاداری امام حسین علیه السلام به وسیله پیامبر رحمت در خانه همسران خود، مسجد، در جمع اصحاب و… پرده برمیدارد و ضمن بیان وظایفی چند برای مسلمانان، سنت عزاداری به امام حسین و اهل بیتعلیهم السلام را سنت پیامبر رحمت معرفی می کند.
علامه اندیشمند در بخش سوم کتاب، نخست حقیقت سجده را بیان می نماید و با نقل روایات وارده و دسته بندی آنها اصل سجده بر خاک را ثابت و بطلان سجده بر فرش سجاده و… را آشکار می سازد. آن گاه بدون آن که حتی به یک روایت از طریق شیعه اشاره کند، سجده بر تربت پاک کربلا را مطرح می کند، و با دو اصل بسیار مهم با تکیه بر یک قانون عقلایی انسانی ـ که محور اصلی دایره وجود و مایه قوام هر وجود است و در همه چیز حاکمیت عمومی و فراگیر دارد ـ با قلم معجزه آسای خود، راز برتری تربت مقدس کربلا را بیان می کند و سجده بر قطعه هایی نورانی از تربت پاک کربلا را موجب تقرب به خدا می داند و این عمل زیبا را نیز برگرفته شده از سنت رسول به شمار می آورد.
از این رو، جامعیّت پرسش ها و اطمینان و شناخت از قلم و اندیشه این عرصه هدایت و فضیلت، موجب شد که در مرحله نخست برای استفاده فارسی زبانان، یک بار دیگر اثر ارزشمند سیرَتُنا وَسُنَّتُنا سیرَةُ نَبیِّنا صلی الله علیه و آله وَسُنَّتُهُ بازخوانی شود و با گزینش، برگردان، تصحیح و تکثیر منابع، نگارش نوین و تدوین به زبان ساده و روان با عنوان سیمای شیعه در رفتار پیامبر صلی الله علیه و آله و در مرحله دوم اصل تحقیق شده آن با همان شیوه نگارش یافته نسخه فارسی، به زبان اصلی آن، یعنی زبان عربی، در دوران حرمان از صاحب عصر و زمان، در اختیار تشنگان زلال معارف اهل بیت علیهم السلام و حقیقت جویان آزاداندیش قرار گیرد و نسل های فرهیخته جوامع انسانی با اقیانوس بیکران مکتب خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام آشنا گردند.
این تلاش علمی و دینی در مؤسسه پژوهشی روضة العباس علیه السلام ـ که در حوزه های پژوهش، ترجمه، تدوین و نشر اندیشه های بلند و آثار مکتوب و ماندگار اهل بیتعلیهم السلام فعالیت دارد ـ شکل گرفت و سامان یافت، و در سال های 1390 و 1391 با فهرست های متنوع در قطع وزیری در 264 صفحه به زبان فارسی و 256 صفحه به زبان عربی به زیور چاپ آراسته شد و مورد استقبال مراکز علمی و دینی و پژوهشگران، دانشجویان و مبلغان و… قرار گرفت.
پی نوشت ها :
1. روشن است که شکل گیری شیعه، فراتر از زمان است. آیات قرآنی و تعالیم و آموزه های شهر علم نبوی و دروازه دانش علوی و پیشوایان علم و دانش و هدایت سرمدی گواه راستی این سخن است. این موضوع مهم جهان هستی را در فرصتی دیگر باید پی گرفت.
2. این حدیث هدایتگر فراوان در منابع معتبر شیعی و سنّی نقل شده است. برای نمونه در منابع ذیل آمده است:
تاریخ مدینة دمشق، 42 / 333؛ شواهد التنزیل، 2 / 467؛ مناقب خوارزمی، 111؛ ینابیع الموده، 2 / 78؛ کفایة الطالب، 118؛ تفسیر فرات، 585، حدیث 754؛ بحارالانوار، 25 / 344، حدیث 20؛ بشارة المصطفی، 149؛ شرح احقاق الحق،2 / 287.
3. تأویل الأیات، 2/822، حدیث 5؛ بحارالانوار، 35/346، حدیث 21؛ حلیة الابرار، 2/410، حدیث 6؛ غایة المرام، 3/301.
4. برای آگاهی بیشتر در این زمینه ن.ک: شرح احقاق الحق، 7/183، باب «أنّ علیّاً علیه السلام وشیعته هم الفرقة الناجیة».
5. شورا / 23.
6. تفسیر نور الثقلین، 4/570، حدیث 59؛ بحارالانوار، 23/327، حدیث 3.
7. این حدیث شریف را عدّه بسیاری از صحابه و بزرگان تابعان از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده اند و در منابع معتبر شیعی و سنی از جمله مناقب علی بن ابی طالب علیه السلام؛ ذخائر العقبی:/25؛ سنن ترمذی، 5/351؛ تفسیر طبری، 25/16 و 17؛ المعجم الکبیر، طبری، 3/47 حدیث 264، نقل شده است.
8 . سوره زمر / 17 و 18 .
منبع: فصلنامه امامت پژوهی شماره 7 به نقل از کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
