جستاری درباره اسلام و تشیع در اروپا با تأکید بر تشیع در آلمان که به روند ورود اسلام به اروپا، پیوند و روابط آن با مسیحیت و مسلمانان و وضعیت آنان در اروپا می‌پردازد.
وجود رابط راهبردی سه دولت شیعی ادارسه، آل بویه و فاطمیان، با اروپاییان در قرون 3-6ه/ 12-9 م؛ ورود هوشمندانه شیعه به دستگاه مغول و ایلخانان در قرون 8-7 ه/ 14-13م، نیز ارتباطات نزدیک غربیان با صفویان امامی در قرون 12-10ه/ 18-16م، حلقه‌های پازلِ شناختِ دقیق‌تر از شیعه اثنی عشری (امامیه) را برای غربیان فراهم آورده است؛ به گونه‌ای که امروزه بررسی زوایای پنهان اسناد این تعاملات تاریخی، خود زمینه مطالعات اسلامی نوینی را با محوریت مطالعات شیعی فراروی دانشمندان غربی، به ویژه در دانشگاه‌های آلمان قرار داده است.
این کتاب در 14 فصل ذیل نگارش یافته است:
فصل اوّل- درآمدی بر سیر تاریخی اسلام و تشیّع در اروپا
فصل دوم- پیوندها و روابط مسیحیان و مسلمانان اروپا
فصل سوم- گسترش روز افزون اسلام در اروپا
فصل چهارم- جمعیّت مسلمان کشورهای اروپایی
فصل پنجم- مطالعات شرقی، اسلامی و شیعی در دانشگاه‌های آلمان
فصل ششم- وضعیّت دینی و فرهنگی مسلمانان آلمان
فصل هفتم- جمعیّت‌ها، احزاب و مراکز اسلامی در آلمان
فصل هشتم- مجلس اعلای شیعیان آلمان
فصل نهم- مرکز اسلامی امام علی (ع) در هامبورگ
فصل دهم- آکادمی علوم اسلامی IWA
فصل یازدهم- روابط فرهنگی و سیاسی ایران ـ آلمان
فصل دوازدهم- کتابخانه‌های آلمان با نگاهی به کتابخانه دولتی برلین
فصل سیزدهم- همایش‌ها و کنفرانس‌ها درباره تشیّع در آلمان
فصل چهاردهم- زمینه‌ها، فرصت‌ها و بایسته‌های مطالعات شیعی
در پایان نیز کتابنامه و نمایه آمده است.
این کتاب از جمله آثاری است که در آن مؤلف سعی نموده با استفاده از برخی منابع پژوهشی و با تکیه بر آمارها و برخی از گزارش‌های پژوهشگران داخلی و خارجی، به سهم خویش، توانسته باشد به خوبی تصویری روشن از جایگاه تشیع و فعالیت‌های شیعیان در اروپا، به ویژه در کشور آلمان ارائه دهد.
ورود اسلام به شبه جزیره ایبریا (آندلس) از طریق جبل الطارق در سال 92 ق / 711 م و نیز آشنایی تدریجی اروپاییان با اسلام شیعی از طریق ادریسیان زیدی در افریقیه و فاطمیان اسماعیلی در مصر و دریافت تفاوت‌هایی میان اسلام اموی و شیعی، به تدریج زمینه‌های اولیه شناخت اسلام و شیعه را، در غرب فراهم کرد، اما به نظر نمی‌رسد آنان دقیقاً تا روی کار آمدن صفویان در ایران، شناخت صحیح و دقیقی یعنی شیعه اثناعشری (امامیه) و آموزه‌های اصیل آن به عنوان «اسلام اوژینال» و همچنین همزادی اسلام و تشیع، داشته باشند. نکته کلیدی و مهم این مقطع، نوع تعامل و روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین ادریسیان زیدی و فاطمیان اسماعیلی، با اروپاییان بین قرون 3-6 ق / 9-12 م بوده است که با توجه به وجود دشمن دیرینه و مشترک آن دو، یعنی امویان آندلس، بی تردید روابط و تعاملاتی راهبردی بوده است.
وجود دشمن مشترک وقت صفویان امامی و غربیان، یعنی دولت عثمانی، توجیه کننده روابط قطعی استراتژیک سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آن دو است و به تبع آن شناخت روشن و دقیق‌تر غربیان از شیعیان امامی و برعکس را پس از به قدرت رسیدن صفویان، پدید آورد. بررسی زوایای پنهان اسناد این تعاملات تاریخی مغفول عنه، بی تردید زمینه‌های مطالعاتی جدیدی را پیش روی پژوهشگران مطالعات اسلامی و شیعی جهان قرار خواهد داد.
نکته‌ای که در سیاست راهبردی امروز غربیان در مسئله خاورشناسی، مهم است و نباید پژوهشگران جوان از آن غافل باشند، این است که، علاوه بر علاقه فردی برخی خاورشناسان و اسلام‌پژوهان به «مطالعات اسلامی به خصوص شیعی» عموم غربیان و مجامع علمی آن نیز عمدتاً با دو رویکرد نگاه به گذشته و آینده، استقبال زیادی کرده‌اند؛ نگاه نخست، به لحاظ درک صحیح و تحلیل دقیق از تعاملات تاریخی، سیاسی و فرهنگی خود آنان با مسلمانان و شیعیان در مقاطع مختلف تاریخی، و نگاه دوم، به لحاظ شناخت صحیح و دقیق از تاریخ، فرهنگ، باورها و نقاط قوت و ضعف مسلمانان و شیعیان برای برنامه‌ریزی‌های آنان برای اغراض و اهداف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، صورت می‌پذیرد.»
کتاب جستاری درباره اسلام و تشیع در اروپا با تأکید بر تشیع در آلمان، نوشته حسین متقی را نشر ادیان منتشر کرده است.
منبع: کتابخانه مجلس.
