تاریخ الوزرای ابوالرجا، قمی، بیشک از کتابهای گرانسنگ ادب فارسی است که موضوعش شرح احوال برخی وزیران سلجوقی است و یک اثر تاریخی محسوب میشود؛ اما از حیث زبان و بیان، صبغه ای کاملاً ادبی دارد و در نوع خود بیمانند است.
در مورد از ویژگیهای هنرمندانه و عمدۀ این کتاب، بهره گیری خلاقانۀ مؤلف از امثال و حکم مشترک در ادب فارسی و تازی و نیز اشارات ارزندۀ باورهای پیشینیان پیرامون جانوران است. بسامد این دو ویژگی در کتاب تاریخ الوزراء نوعی خروج از نُرم (norm) و هنجار است که سبب تمایز سبکی از دیگر متون منثور قدما گردیده است. بنابراین، سبک متمایز کتاب با آثار قدما در این دو ویژگی و شیوۀ پربسامد بیان موضوع، نگارندگان را بر آن داشت تا این دو ویژگی سبکی را در این کتاب ادبی – تاریخی بی بدیل در نوع خود، ولی کمتر شناخته شده در تاریخ ادب فارسی و گسترۀ مباحث سبک شناسی بررسی و تحلیل کرده و نشان دهند این دو ویژگی پربسامد چگونه کتاب را به لحاظ سبک ادبی – فکری در نوع خود بی همتا ساخته است. اگرچه این دو شیوه در کتب ادبی پیشین دیده می شود؛ اما در کتاب تاریخ الوزراء چنان بسامدی دارند که ویژگی سبکی محسوب می شود و شواهد متن نشان میدهد که مؤلف هنرمندانه و آگاهانه و با رعایت منطق ارگانیک شیوۀ بیان موضوع و توجه به التذاذ هنری دریافت متن تاریخ الوزاء از این دو ویژگی سبکی پربسامد بهره گرفته است.
متن کامل این مقاله نوشتۀ خلیل بیگ زاده و سهیل یاری گل دره که در فصلنامۀ تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب) – سال هشتم، شمارۀ اول، بهار 1394، پیاپی 27 منتشر شده است اینجا بخوانید.
