سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا علیها السلام
نویسنده: حجت الاسلام دکتر محمد رضا جباری
ناشر: دفتر نشر معارف /۱۳۹۲-چاپ دوم
سیره و سبک زندگی حضرت زهرا علیهاالسلام که یگانه دخت حضرت رسول صلی الله علیه وآله است و در جای جای زندگی خود چه در عرصه شخصی و چه در رویکردهای اجتماعی ، نمودهای رفتاری مبتنی بر تعالیم الهی و برگرفته از سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله را در خود پیاده کرده، می تواند برای نسل امروز به ویژه زنان و دختران جامعه اسلامی به عنوان الگویی معصوم و موثر معرفی گردد. جناب حجت الاسلام دکتر محمد رضا جباری عضو هیئت علمی گروه تاریخ مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) که دارای آثار متعددی در حوزه سیره و تاریخ اهل بیت علیهم السلام از جمله کتاب سیره اخلاقی پیامبر اعظم صلی الله علیه وآله و کتاب سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه می باشد، تلاش کرده در این اثر ارزشمند با بهره برداری از روایات و منابع تاریخی معتبر و مستند و حتی توجه به آثار اهل سنت ، زندگانی حضرت زهرا علیهاالسلام را در سه حوزه اخلاق فردی ، اخلاق خانوادگی و اخلاق اجتماعی به تصویر بکشد. دفتر نشر معارف نیز بعد از اینکه این کتاب را در زمستان ۱۳۹۲به چاپ رساند بلافاصله بعد از درخواست های فراوان از سوی تشنگان سیره معصومان (ع) در اسفند ماه ۱۳۹۲چاپ دوم آن را روانه بازار کرد. ما هم در این مختصر به معرفی قسمت های مختلف این کتاب اقدام کرده ایم.
معرفی قسمت های مختلف کتاب:
استاد جباری بعد از بیان مقدمه کوتاه و معناشناسی در فصل دوم به اخلاق فردی حضرت پرداخته است این فصل به دو قسمت تقسیم شده است:
الف)خصلت های مرتبت با نیازهای جسمانی ؛ که شامل :تغذیه، پوشاک ، بهداشت، آراستگی وزینت، خواب و استراحت، کار و معیشت می باشد.
ب) خصلت های مرتبط با شخصیت معنوی، که شامل : ۱ –معرفت و بصیرت ؛ نگاه توحیدی ، ۲ –توکل ، رضا وتسلیم ۳ –ترس از مرگ و قیامت و آمادگی برای آن .۴ –تقیدبه شریعت و اوامر خدا و رسول صلی الله علیه وآله .۵ –اهتمام به عبادت.۶ –صبر و استقامت .۷ –سکوت و صداقت. ۸ –حجب و حیا.
به عنوان نمونه در صفحه ۲۹در باب آداب تغذیه از قول حضرت می خوانیم:
….در غذا دوازده خصلت هست که بر هر مسلمان لازم است آن را بداند : چهار تا فرض (واجب) ، چهار تا از آنها سنت (مستحب) و چهار تای آن تأدیب (از آداب) است : اما آن چهار تا که فرض است : معرفت ، رضا ، بسم الله گفتن و شکر ؛ اما سنت : شستن دستها قبل از غذا ، نشستن بر جانب چپ و خوردن با سه انگشت و خوردن غذای مانده در انگشتان ؛ اما تأدیب : خوردن از مقابل خود ، لقمه کوچک برداشتن ، خوب جویدن و کمتر نگاه کردن به چهره مردم.
درفصل سوم دکتر جباری به اخلاق خانوادگی دخت گرامی رسول اعظم صلی الله علیه و آله وسلم می پردازد. شیوه رفتار حضرت با والدین ، شیوه رفتار با همسر ، شیوه رفتار با فرزندان و شیوه رفتار با خویشاوندان قسمت های مختلف این بخش است که مباحث به فراخور هر بخش در آن جای گرفته است.
در صفحه ۱۱۳نگارنده چنین آورده است:
…یکی از عوامل قوام و دوام و گرمی خانواده ، قانع بودن زن نسبت به وضعیت مالی و اقتصادی خانواده و عدم تحمیل بیش از توان همسر بر اوست. پیامبراکرم صلی الله علیه وآله این اصل اخلاقی را به دخترش فاطمه علیها السلام تعلیم داده بود. از این رو با دشواری معیشت ، درخواستی از علی علیه السلام نمی کرد که بیش از توان او باشد یا او را وادار به تکلف کند…
همچنین در صفحه ۱۱۶چنین می خوانیم:
روزی علی علیه السلام از فاطمه علیها السلام غذا طلب کرد . او در پاسخ گفت : سوگند به کسی که پدرم به نبوت و تو را به وصایت تکریم کرده ، غذایی نداریم و دو روز است که اگر غذایی نیز بوده ، تو را بر خود و فرزندانم مقدم داشته ام . علی علیه السلام پرسید : چرا مرا با خبر نساختی تا چیزی تهیه کنم . فاطمه علیها السلام گفت : ای اباالحسن ! من از خدایم حیا می کنم که آنچه در توان تو نیست ، بر تو تحمیل کنم.
فصل چهارم این فصل با عنوان اخلاق اجتماعی در شش قسمت تدوین شده است. حضور مؤثر در عرصه های اجتماعی ، رعایت آداب دینی در روابط اجتماعی ، دیگر گرایی و پرهیز از خود محوری ، خدامحوری در دوستی ها و دشمنی ها ، عدالت گرایی و ظلم ستیزی ، خدمات علمی و فرهنگی . در صفحه۱۵۴در باره ظلم ستیزی ایشان می خوانیم:
…مهمترین نمود ظلم ستیزی آن حضرت پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه وآله و در برابر بزرگترین ظلم تاریخ بروز یافت و وی با تمام وجود ، به عرصه دفاع از بزرگترین مظلوم تاریخ یعنی امیرالمؤمنین علیها السلام برخاست و از تمامی امکانات و مسیرهای ممکن بهره جست…..
در صفحه ۱۵۵حضرت در پاسخ محمود بن لبید که از ایشان درباره جانشینی رسول خداصلی الله علیه و آله پرسید . بعد از یادآوری روز غدیر چنین فرمودند:
…خدا را گواه بر راستی سخنم می گیرم ؛ از پدرم شنیدم که فرمود : علی بهترین کسی است که در میان شما به عنوان جانشین خود قرار می دهم و او امام و خلیفه پس از من است و بعد از او ، دو سبطم و نه نفر از نسل حسین امامان نیکوسیرت هستند که اگر از ایشان پیروی کنید ، آنان را هدایتگر . هدایت شده می یابید و اگر با آنان مخالفت کنید ، تا روز قیامت در اختلاف خواهید بود.
در پایان باید گفت که این کتاب نَمِی از دریای بی کران سیره فاطمی است و قطعا اگر در جامعه به همین نَم هم عمل شود خیلی از مشکلات زندگی مردم برطرف خواهد شد.
/پایان/
منبع: سایت پیشینه.
