نویسنده: رسول جعفريان
مکان چاپ: تهران
تاريخ چاپ: 1391
ناشر: علم
اين کتاب در هشت فصل گزارشي تاريخي از مدعيان مهدويت را در جهان اسلام و در طول تاريخ گزارش کرده و سه رساله نيز بر آن ضميمه کرده است. اول مقدمه کتاب را آورده ام و سپس فصول آن را:
اصل این نوشتار برای ارائه فهرستی از مدعیان مهدویت یا مهدیان دروغین برای یکی از عزیزان و سروران بود. اما چون مفصل شد، ضمن آن که آن هدف برآورده شد، مطالب دیگری بر آن افزوده شده و به این شکل درآمد که شاهد هستید. امیدوارم مطالعه آن برای خوانندگان عزیز و ارجمند سودمند باشد. در این جا چند نکته را باید یادآور شوم:
پرداختن به بحث مدعیان مهدویت، هم برای مورخان اسلامی شیرین بوده و هم برای متکلمان شیعی. چنان که بخش‌های قابل توجهی از کتاب الغیبه شیخ طوسی به این مبحث اختصاص یافته و ماهیت کسانی مانند شلمغانی و نصیری و دیگران که مدعی بابیت بودند، مورد نقد قرار گرفته است. بنابرین این خط تألیف در این کتاب، استمرار همان حرکت علمی گذشته دانشمندان و مؤلفان شیعه است.
دو دیگر آن که هدف ما بررسی کلیت ماجراهای مربوط به مدعیان نبوده است، بلکه صرفا اشاره به ادعاهای آنان بوده و در این زمینه، اگر نقل تاریخی ویژه‌ای وجود داشته، آورده شده است. طبیعی است که برای برخی از آنها مانند بابیت در ایران، کتابهای فراوانی نوشته شده و بحث در باره آنها خارج از چهارچوب این اثر بوده است. بدین ترتیب، هدف ما ارائه یک فهرست از مدعیان بر اساس یافته‌های تاریخی از متون بوده است. با این حال، در برخی از موارد سعی شده زمینه های سیاسی و اجتماعی شماری از این حرکت‌ها نمایانده شود.
سوم آن که مهدویت از عقاید مسلم شیعه و سنی بوده و کسی نمی‌تواند خود را بدون باور به مهدویت شیعه تلقی کند. جامعه تشیع امامی، از دیرباز این باور را داشته و نه تنها اصل مهدویت بلکه مصداق آن را نیز که فرزند امام حسن بن علی عسکری (ع) است معین کرده است. با این حال، همان که در این اثر آمده، مسأله مهدیان دروغین صرفا منحصر به شیعیان نیست و سنیان نیز اگر نه بیشتر به همان مقدار گرفتار این چالش بوده و هستند. با این حال، جامعه تشیع، بویژه از قرن سیزدهم هجری به این سمت، در این زمینه، آسیب‌پذیرتر شده و لازم است تا جدیت بیشتری در زمینه آگاهی بخش به توده‌های شیعه داشته باشد. یکی از اهداف این نوشته در حد بضاعت ناچیز علمی مؤلف همین امر بوده است. طبیعی است که ممکن است در برخی از اظهار نظرها دچار لغزش علمی شده باشد که امیدوار است با نقدهای سازنده بتواند از آن لغزشها رهایی یابد. و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمین هفتم مهرماه 1391
این هم فهرست فصول:
فصل اول: مقدمات
فصل دوم: مهدیان از آغاز اسلام تا قرن پنجم هجری
فصل سوم: مهدیان در دوره میانی دنیای اسلام
فصل چهارم: مهدیان و مهدویت در دوره صفوی
فصل پنجم: مهدیان مغرب (از قرن سوم تا سیزدهم هجری)
فصل ششم: ادعای مهدویت در ماوراءالنهر، هند، مکه و یمن (قرن دهم تا دوازدهم هجری)
فصل هفتم: ادعاهای مهدویت از هند تا ایران (قرن سیزدهم)
فصل هشتم: مهدیان عربستان و عراق در روزگار ما
فصل نهم: بحثهای مهدویت در ایران پهلوی و پس از انقلاب
پیوست‌های کتاب نیز به این قرار است:
پیوست (1)/ رساله در شرح حدیث دولتنا فی آخر الزمان
پیوست (2)/ رساله مبشّره شاهیه در اثبات ظهور مهدی در سال 963
پیوست (3)/ رساله الهدی / سید محمد نوربخش
