روز چهارشنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۰ نشست علمی “تاریخ و ماوراء” با حضور آیت‌الله محمدهادی یوسفی غروی، دکتر محسن الویری و دکتر حمید مطهری و چند تن از دیگر استادان گرامی در مرکز حوزوی پژوهش‌های تاریخ اسلام برگزار شد و پس از ارائه یک دیدگاه در این زمینه استادان و صاحب‌نظران و دانشجویان شرکت کننده حضوری و مجازی در جلسه، به بیان نقدها و پرسش‌های خود پرداختند. قرار شد در نشستی دیگر به این نقدها و پرسش‌ها به صورت یک‌پارچه پاسخ داده شود. امید است به زودی گزارش‌های تصویری و صوتی و کتبی این نشست در اختیار تاریخ‌پژوهان عزیز کشور قرار گیرد.
چکیده بحثی که در این نشست ارائه شد، چنین است:
تاریخ و ماوراء عنوانی عام برای مجموعه‌ای گسترده از گفت‌وگوها در باره مبانی تاریخ‌نگاری به صورت عمومی و تاریخ‌نگاری اسلامی به صورت ویژه است که می‌کوشد پاسخی روشن به این پرسش را در معرض نقد و داوری قرار دهد که باور به ماوراء الطبیعه چه تأثیری بر فرایند تاریخ‌ورزی به مثابه یک دانش دارد؟ آیا این تأثیر را می‌توان با صفات مثبت و منفی ستود؟ و یا این تأثیر یک ویژگی گریزناپذیر است که داوری در باره خوب و بد آن هیچ آورده‌ای ندارد؟ و در هر حال موضع بایسته ما نسبت به آن چه باید باشد؟ این گفتار / گفتارها پس از مروری بر مفاهیم اولیه و اشاره‌ای به قلمرو ماوراء الطبیعه و بیان مسأله و نیز توضیحی کوتاه در باره نگاه پارادایمیک به دانش، از این یافته دفاع می‌کند که باور به ماوراء الطبیعه و دخالت دادن آن در تاریخ‌نگاری نه تنها عینیت دانش تاریخ را مخدوش نمی‌کند، بلکه باور یا عدم باور به ماوراء الطبیعه هر دو از نظر اثرگذاری بر تاریخ‌پژوهی و تاریخ‌نگاری هم‌سنگ و هم‌تراز هستند و بنا بر این به جای صرف وقت در باره خوب و بد آن، باید به چگونگی شناخت و باید و نباید کاربست آن اندیشید و برای دور ماندن از آسیب‌های برآمده از کژاندیشی در این باره چاره جست.
