آقای سید محمد حسینی نویسنده مقاله «سیره فرهنگی امام کاظم(ع)» آخرین فردی بود که در بخش صبح همایش، مقاله خود را ارائه کرد.
وی با بیان این که در نگارش این مقاله به دنبال بررسی سندی و مأخذ شناسی نبوده ام و تکیه ام تنها بر رویکرد الگو پذیری از سیره امام کاظم(ع) بوده است گفت: فرهنگ از مقولات بسیار مهم در حوزه مطالعات علمی است و وجود تعاریف متعدد از آن نشان دهنده اهمیت بالای آن است.
وی نفوذ فرهنگ را در تمامی ابعاد زندگی بشری دانست و بر توسعه فرهنگ سالم تاکید کرد و گفت: امروزه تبیین سیره فرهنگی امامان (ع) مساله ای ضروری و مورد نیاز جدی بشر است و باید در این زمینه الگوهای قابل دسترس و نمونه های انسان کامل را به جامعه بشری عرضه کرد.
وی در تبیین سیره فرهنگی امام کاظم(ع) گفت: بر این اساس می توان رفتارهای امام را به عنوان راهبردی عملی در سیره فرهنگی ایشان در چند مورد خلاصه کرد:
1- مقابله با چالش های زمینه ساز انحراف فرهنگی با ترویج و توسعه مبانی اعتقادی دینی مانند تبیین جایگاه امامت؛
2- ترویج فرهنگ قرآن به عنوان یکی از بهترین ابزارهای هدایت دینی؛
3- توسعه فرهنگ قرآنی با تفسیر آیات و تبیین مباحث عقیدتی؛
4- توسعه علم با تداوم حیات فرهنگی مدارس علمی؛
5- تربیت شاگردان عالم و وارسته و ارسال به نقاط دوردست جهان اسلام برای مبارزات فکری و فرهنگی؛
6- تاکید بر فعالیت های مخفی برای حفظ جامعه شیعی از انحراف با تاسیس و تقویت شبکه سازمان یافته وکالت.
آقای حسینی سردرگمی موجود در جامعه شیعی و حتی در میان بزرگان شیعه پس از شهادت امام صادق(ع) و بر سر مساله جانشینی ایشان را یکی از چالش های فراروی امام کاظم (ع) برشمرد که بر اساس آن گروه های مختلف معتقدان بر مهدویت امام صادق(ع)، معتقدان به زنده بودن اسماعیل پسر امام صادق(ع)، معتقدان به امامت محمد بن اسماعیل، معتقدان به امامت محمد دیباج پسر امام صادق(ع)، معتقدان به امامت عبد الله افطح و معتقدان به امامت موسی بن جعفر(ع) شکل گرفت.
وی راهکار امام کاظم (ع) در برون رفت از این چالش و کنترل جامعه شیعی را در توسعه فرهنگ قرآنی با توجه به شرایط پیش آمده ناشی از اختلاف، استفاده از نقش سازنده قرآن کریم در حل اختلاف که بهترین ابزار ایجاد وحدت در جامعه است و تاکید بر این که قرآن گفتمان رایج زمانه است دانست.
این پژوهشگر بر این نکته تاکید کرد که امام کاظم(ع) در توسعه فرهنگ قرآنی به نکاتی همچون نکات تربیتی، تبیین جایگاه امامت و نقش آن در فرهنگ سازی، تفسیر برخی آیات که زمینه ساز شناخت بیشتر جایگاه امامت می شدند، مقابله با شبهات عقیدتی با تکیه بر تفسیر قرآن، تولید ابزارهای فرهنگ ساز و توسعه علوم قرآنی با تربیت شاگردان زیاد توجه می کردند و در پایان خاطر نشان کرد: مساله ای که در توسعه فرهنگ قرآنی بسیار موثر بود ایجاد شبکه های ارتباطی با تشکیل سازمان وکالت بود که با دو نوع رویکرد شبکه سازمان یافته و تعاملات عمومی توانست علاوه بر حل مشکلات شیعه، این جامعه را سامان دهد.
مشروح گزارش همایش سیره و زمانه امام کاظم(ع)
