حجة الاسلام مصطفی صادقی نویسنده مقاله «ازدواج دختران امام کاظم(ع)» درباره مقاله خود گفت: منشأ این بحث، به گزارش یعقوبی مورخ معروف باز می گردد که تصریح می کند دختران امام کاظم (ع) بنا به وصیت پدر ازدواج نکردند. بعد از یعقوبی، این مساله در کتاب تاریخ قم نیز مطرح می شود و همچنین در کتاب شریف کافی و عیون الاخبار نیز به وصیت نامه امام(ع) مبنی بر این که دختران من ازدواج نمی کنند مگر با اجازه علی الرضا، اشاره شده است.
وی با بیان این که برای بررسی صحت و سقم محتوایی آن به سراغ منابع انساب رفته است گفت: تنها سه کتاب به مساله ازدواج پرداخته اند:
1- کتاب الشجرة المبارکة نوشته فخر رازی. در این کتاب به شخصی به عنوان داماد امام کاظم(ع) اشاره می کند ولی با توجه به این که عبارت خود را با کلمه «قیل» می آورد و مویدی نیز ندارد قابل پذیرش نیست.
2- ابن فندق در کتاب تاریخ بیهق: مادر یکی از نوادگان زید را دختر امام کاظم(ع) معرفی می کند ولی همان مشکل کتاب گذشته را دارد که با عبارت «قیل» شروع شده است.
3- کتاب اخبار الزینبات منسوب به عبیدلی: یکی از دختران امام کاظم(ع) را همسر قاسم دیباج معرفی می کند. با توجه به این که علیرغم معروف بودن نویسنده، این کتاب معتبر نیست و اصل انتساب آن به این نویسنده محل تردید است این خبر نیز قابل استناد نیست.
حجة الاسلام صادقی چند فرضیه را در این باب مطرح کرد:
1- امام از ازدواج آن ها نهی نفرموده اند بلکه با توجه به وصیتی که از ایشان در دست است تنها اجازه ازدواج را به دست امام رضا (ع) قرار داده است. البته در همان وصیت نامه فرموده اند که اگر ازدواج کنند از اموال من بهره ای نخواهند برد، این گونه تلقی شود که آن ها مجبور به ازدواج نکردن بوده اند.
2- آن ها کفوی نداشتند. کتاب تاریخ قم این فرضیه را مطرح می کند اما به نظر می رسد با ازدواج هایی که اهل بیت(ع) صورت داده اند این مساله از نظر تاریخی صحیح نباشد.
3- یعقوبی گزارش را کامل نیاورده است و باتوجه به این که کتاب یعقوبی از نظر نسخه و تصحیف مشکلاتی دارد ممکن است بگوییم کلماتی که یعقوبی نوشته از کلینی آورده است و اجازه امام رضا(ع) را نیاورده باشد.
4- شرایط خاصی وجود داشته است که نیاز به بررسی دارد. ولی به هر حال ما در این مورد شرایط خاصی مشاهده نمی کنیم.
مشروح گزارش همایش سیره و زمانه امام کاظم(ع)
