نشست علمی «میراث مکتوب علوی» ششم خردادماه در سالن غدیر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با حضور حجت‌الاسلام و‌المسلمین دکتر محمد‌علی مهدوی‌راد، قرآن‌پژوه، نویسنده و پژوهشگر حوزه دین و جمعی از علاقه‌مندان به این حوزه برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، حجت‌الاسلام و‌المسلمین مهدوی‌راد در این نشست بیان کرد: از امامان(ع) و حضرت علی(ع) نقل شده است که مصحف نخستین امام شیعه دارای متن قرآن، تفسیر و توضیحاتی بر اساس وحی الهی بوده است. البته صحابی پیامبر اکرم(ص) هم مصحف داشته‌اند اما مصحف امام علی(ع) تنها متنی بوده که به همه ابعاد قرآن توجه داشته و انزل‌الله بوده است.
وی گفت: در قرن اخیر تحقیق و پژوهش سره از ناسره در متون دینی رواج یافته اما نگاه اجتماعی، سیاسی و ارزشی به سیره ائمه(ع) مغفول مانده است. البته برخی از میراث مکتوب علوی سخن گفته‌اند و نسبت به مصحف امام علی(ع) تاکید داشته‌اند. مطالعه، بررسی و نقد دقیق در وقایع و میراث قرن نخست هجری قمری در همه حوزه‌های اسلامی اعم از فقه، حدیث، کلام، فلسفه، عرفان و تصوف بسیار مهم است. در حقیقت، جان‌مایه‌ها و نقش‌آفرینی در این علوم و برهه تاریخی اسلام بسیار با اهمیت‌اند.
محقق حوزه دین و قرآن با بیان این‌که بر اساس سخن عالمان، امام علی(ع) در زمان حکومت خود بر بلاد مسلمین، دستگاه نگارش و تدوین مکتوبات اسلامی را پایه‌گذاری کردند و شکل دادند اظهار کرد: معتقدم حضرت علی(ع) و اُبی ابن کعب تنها کاتبان وحی‌اند و سایر کاتبان به امر و نظارت پیامبر اسلام(ص) کتابت قرآن را انجام نداده‌اند. شیخ صدوق در کتاب «توحید» آورده است که از امیرالمومنین(ع) جز نامه‌ها و خطابه‌ها، نوشتارهایی از اخلاق و مصحف باقی مانده است. البته در تاریخ کسی نشان نداده است که مصحف را دیده باشد و ما شیعیان بر این باوریم که مصحف این امام بزرگوار، میراث ائمه(ع) به شمار می‌آید و در اختیار آنان قرار دارد.
وی با اشاره به این‌که ابن‌شهر آشوب در کتاب «معالم العلماء» نخستین کتاب نگاشته شده در تاریخ اسلام را مصحف امام علی(ع) معرفی می‌کند، ادامه داد: از ابتدای تاریخ اسلام تاکنون علما بر این باور بودند که مصحف امیرالمومنین(ع) بر اساس نزول آیات و سوره‌های قرآن تنظیم شده است. من بر پایه تحقیق و پژوهش در آثار مکتوب و مرجع دین اسلام دریافتم که چگونه ممکن است حضرت علی(ع) به عنوان پاکترین و مخلص‌ترین صحابه پیامبر(ص)، مصحف خود را بر خلاف مصحف رسول‌الله تنظیم کند.
این قرآن پژوه برای اثبات این مدعا گفت: دو روایت وجود دارد که هم اهل سنت و هم اهل تشیع نسبت به آن اتفاق نظر دارند. در یکی از این روایات از حضرت علی(ع) نقل شده است که «هر آیه‌ای که بر پیغمبر اسلام(ص) نازل می‌شد، حضرت محمد(ص) نخست آن را برای امام علی(ع) قرائت می‌کرد، آنگاه حضرت علی(ع) آن را مکتوب کرده، سپس برای پیامبر(ص) آیه را قرائت می‌کرد. در روند خوانش و کتابت آیات، حضرت رسول(ص) مباحث ناسخ و منسوخ بر آیه را به امام علی(ع) می‌فرمودند و پس از کتابت این مطالب، پیامبر اعظم(ع) دعا می‌کردند که چیزی را فراموش نکرده باشد.»
حجت‌الاسلام و‌المسلمین مهدوی‌راد با بیان این‌که طبق روایات و علم رجال، در مصحف علی(ع) علاوه بر آیات و سوره‌های قرآن، علوم دیگری مانند تفسیر آیات و شأن نزول قرآن نوشته شده‌اند و ابن سیرین هم معتقد است که اگر به آن دست می‌یافت، بسیاری از علوم را کسب می‌کرد، افزود: در منابع شیعه علاوه بر منقولات از معصومین(ع)، ابن شهر آشوب نقل می‌کند که عبیدالله بن ابی رافع گفته است که امام علی(ع) مصحف‌اش را در روزهای بیماری پیامبر(ص) جمع‌آوری کرده است. همچنین شیخ صدوق معتقد است که مصحف امام علی(ع) متن قرآن، تفسیر و توضیحاتی بر کلام‌الله است و اگر به آن دست می‌یافتیم، حجم آن از 17 هزار آیه فراتر بود.
وی یادآور شد: اینک مصحف امام علی(ع) به عنوان میراث در اختیار حضرت ولیعصر(عج) قرار دارد و بر اساس آن در هنگام ظهور شبهات تفاسیری قرآن را بیان می‌کنند. بنابراین، اهل سنت نباید بگویند که اهل تشیع کتابی جز قرآن دارد و منتظرند امام دوازدهم ظهور کند و آن را بیاورد. ما معتقدیم قرآن پیغمبر همانی است که در دست ما و اهل سنت قرار دارد.
منبع: خبرگزاری کتاب ايران(IBNA)
