گروه تازه تأسیس رجال و شخصیت‌های اسلامی پژوهشکده تاریخ اسلام، در نخستین نشست خود، کتاب «زبیریان و تدوین سیره نبوی» تألیف دکتر محمدرضا هدایت‌پناه را به بوته نقد خواهد گذاشت.
بررسي و شناخت دقيق منابع تاريخ اسلام، به ويژه منابع سيره نبوي كه به عنوان نخستين حركت تاريخ نگاري در اسلام شناخته ميشود و به‌عنوان ميراث مكتوب مسلمانان به جاي مانده و تأثير عميقي بر فرهنگ مسلمانان باقي گذاشته است، از نيازهاي جهان اسلام است و به ما كمك ميكند تا تصوير درست و شفافتري از وقايع عصر رسالت و پس از آن داشته باشيم. خاندان آل‌زبير در ميان خاندان مكي و مدني صدر اسلام در نقل روايات سيره و تدوين آن نقش بسيار ممتازي ايفا كرده اند.
نگاهی به متون سیره نشان می‌دهد افراد این خاندان یا کسانی که به نوعی با آنان بستگی دارند، نامشان به تکرار در اسناد سیره آمده است. شاید بتوان گفت در میان خاندان‌های قرشی صدر اسلام، بیش از همه، نام این خاندان به عنوان: سیره‌دان، سیره‌نویس، نسب‌شناس و مورخ در منابع آمده است. متون تاريخ كهن اسلام مشحون از روايات زبيريان است. برخي از اعضاي اين خاندان متنفذ سياسي- فرهنگي در شمار نخستين سيره‌نويسان جهان اسلام محسوب ميشوند. از اينرو نقش برجستهاي در شكلگيري تأليفات سيره نبوي دارند. سيره‌نويسانی همچون ابن‌اسحاق، واقدي و محمدبن سعد صاحب الطبقات‌الكبري، گزارشهاي بسياري به روايت آل‌زبير در كتب خود آوردهاند.
خاندان زبیر به علت موضعشان در برابر آل‌علی علیه‌السلام، کم کم به سمت امویان گرویدند و نوعی همبستگی بین آنان و امویان به وجود آمد. با توجه به خطوط فكري آنان و روابط نزديكشان با خلفاي اموي و عباسي اين سؤال مطرح ميشود كه آيا حوادث صدر اسلام را به درستي گزارش كردهاند؟
نقد کتاب «زبیریان و تدوین سیره نبوی» با حضور نویسنده کتاب دکتر محمدرضا هدایت‌پناه، دکتر محمد سپهری و دکتر محمدرضا غضنفری روز چهارشنبه 29 خرداد ماه ساعت 17 تا 19 در محل پژوهشکده تاریخ اسلام برگزار خواهد شد.
منبع: پژوهشکده تاریخ اسلام
