امکانات برنامه؛ 1- دانش نامه 2- کتابخانه 3- کتاب نامه
دانش نامه به عنوان اصلی ترین بخش این برنامه، متن نهج البلاغه و ترجمه و شرح آن را به همراه امکانات متعددی ارائه می کند.
ارائه نسخه های گوناگون از نهج البلاغه، امکان مقایسه بین آنها و نیز جستجوی آیات، احادیث، ادعیه، اشعار و امثال به کار رفته در کلام امیر مومنان(ع) از ویژگیهای قابل توجه این بخش به شمار می رود. امکانات دانش نامه بخش هایی از جمله نمایش( نمایش متن نهج البلاغه بر اساس پنج نسخه فیض الاسلام- بنیاد نهج البلاغه- صبحی صالح –ابن ابی الحدید و محمد عبده) به همراه قابلیت مقایسه نسخه ها در این بخش ارائه شده است.
کاربر در قسمت نمایش می تواند به متن، ترجمه و شروح مختلف نهج البلاغه دسترسی یابد و از قابلیتهای گوناگون همچون: مقایسه دو متن، مشاهده نسخه خطی متن مورد نظر( بر اساس نسخه سال 469ه.ق از نهج البلاغه فیض الاسلام) و نیز مصادر نهج البلاغه بهره مند گردد و از امکاناتی چون؛ دسترسی به اعلام موجود در متن، امثال نهج البلاغه و معانی لغاتی که در شروح مختلف ترجمه شده، استفاده مطلوب را ببرد.
عبارات نهج البلاغه در پنج قالب : مقدمه، خطبه ها ، نامه ها، کلمات قصار و غرائب ارائه گردیده که پژوهشگر بر اساس نیاز خود می تواند هر یک از این قالبها را انتخاب کند.
دیگر قابلیت های قسمت نمایش عبارت اند از؛ متن، ترجمه، شعر، شرح. در قسمت متن، کاربر به متن نسخه های پنچ گانه نهج البلاغه همراه با امکان مقایسه میان آنها دسترسی دارد.
چنانچه یکی از نسخه های انتخابی، نهج البلاغه صبحی صالح باشد، می توان به تطبیق بین دو نسخه پرداخته ، تفاوت های آنها را دریافت. در قسمت ترجمه، متن نهج البلاغه و نیز ترجمه آن به سه زبان فارسی، انگلیسی و فرانسوی ارائه شده و امکان دستیابی به ترجمه های موجود در برنامه، از جمله ترجمه های فارسی منظوم نهج البلاغه برای پژوهشگر فراهم است.
در قسمت شعر، ترجمه های فارسی منظوم کلام امام علی(ع)، عرضه شده است، ضمن اینکه کاربر با استفاده از دکمه " ترجمه" می تواند ترجمه متن به نثر را نیز مشاهده نماید. در قسمت شرح، می توان نهج البلاغه را به همراه مهم ترین شروحی که بر آن نگاشته شده، مطالعه نمود.
امکان "ارتباط"، پنجره متن و شرح را با یکدیگر منطبق می سازد و به وسیله قابلیت " مقایسه"، دو پنجره از شروح ترجمه های موجود در برنامه ارائه می شود و کاربر به دو نمونه شرح و تفسیر دلخواه از متن انتخابی دسترسی می یابد. دومین قابلیت نرم افزار دانش نامه علوی امکان جستجو است.
در این قسمت، امکانات متنوعی برای جستجوی الفاظ و عبارات نهج البلاغه به روش های مختلف در اختیار محقق قرار می گیرد. از جمله ویژگیهای بخش جستجو، پژوهش در متن نسخه های نهج البلاغه و یا کاوش در عناوین، فصلها و ابواب آنهاست.
جستجو در متن، فهرست کلمات متن کتب انتخابی را به صورت الفبایی به نمایش در می آورد و در قسمت جستجو در فهرست، فهرستی از کلمات عناوین و سرفصلهای کتب فعال برنامه، به صورت الفبایی قابل مشاهده است.
"دامنه کتابی" امکان محدود کردن دامنه جستجو را برای کاربر فراهم می سازد. به وسیله این قابلیت می توان حوزه پژوهش خود را به یک یا چند نسخه محدود ساخت و به جستجو در نسخه های انتخابی پرداخت.
افزون بر این، محقق قادر است عناوین خاصی از فهرست نسخه ها را حذف و یا انتخاب کند و در دامنه محدودتری به انجام تحقیق بپردازد. فهرست ها، سومین قابلیت نرم افزار دانش نامه علوی می باشد که کاربران را در امر سامان دهی تحقیق در مطالب متنوعی که در کلام امام علی(ع) مورد استفاده قرار گرفته، یاری می رساند.
بخش فهرست ها دارای کارتابل های آیات، احادیث، اشعار، ادعیه، امثال، اعلام و مصادر می باشد که در هر قسمت، از طریق قابلیت " فهرست" می توان به فهرستی از این موضوعات درنهج البلاغه دست یافت و یا به کمک امکان فهرست منتخب، به جستجو و گزینش موردی در موضوعات یاد شده پرداخت.
گفتنی است که جهت سهولت جستجو در اَعلام، دو نوع دامنه در قسمت اَعلام در نظر گرفته شده است: یکی " دامنه نسخه ها" که به کمک آن کاربر می تواند دامنه پاسخ ها را به تعداد خاصی از نسخه های موجود در برنامه محدود کند و به پژوهش در نسخه یا نسخه های مورد نظر بپردازد.
دوم، " دامنه اَعلام" که در این قسمت می توان محدوده جستجو در اَعلام را مشخص نمود. عناوین موجود در این دامنه عبارت اند از: اشخاص، گروهها، کتابها، زمانها، جایها، حیوانات، ستارگان، گیاهان و معادن. کتابخانه: از امکانات دیگر این نرم افزار می باشد، در این بخش از برنامه، متن مهم ترین کتب مربوط به نهج البلاغه همراه با امکاناتی مانند: " قرآن" و " لغت نامه" عرضه شده است. قسمت های مختلف کتابخانه از قرار ذیل است؛ نمایش؛ این قسمت به منظور نمایش متن کتب موجود در برنامه ارائه گردیده است که در آن، امکان انتخاب عنوان کتاب، جلد و صفحه مورد نظر برای کاربر وجود دارد.
با استفاده از " دامنه موضوعی" می توان دامنه فهرست موجود را بر اساس موضوع آنها به کتبی خاص محدود کرد که پس از انتخاب موضوع دلخواه، کتابهای مرتبط با آن موضوع، در فهرست کتب برنامه ارائه می شود.
مهم ترین قابلیت های بخش نمایش کتابخانه عبارت است از؛
پژوهش (هنگام نمایش متون در کارتابل های نمایش و جستجو، محقق می تواند به کمک امکان پژوهش به بخش های جستجوی، قرآن و لغت نامه دسترسی پیدا کند.
مقایسه ( امکان مقایسه بین دو متن متفاوت، در بخش نمایش در نظر گرفته شده است. کاربر می تواند بر اساس نیاز پژوهشی خود، به انتخاب دو عنوان از کتب برنامه اقدام نماید و به مقایسه بین آن دو بپردازد.
جستجو دومین بخش کتابخانه نرم افزار دانش نامه علوی است که امکانات متنوعی را برای جستجوی الفاظ و عبارات با روشهای مختلف دراختیار کاربر قرار می دهد. از ویژگیهای این برنامه، قابلیت پژوهش در متن کتب و یا جستجو در عناوین فصلها و ابواب کتب است، که در هر دوصورت، می توان پاسخ های اجمالی وتفصیلی را مشاهده نمود.
همچنین، در این برنامه امکان فهرست سازی و نیز انجام عملیات گوناگون در فهرست های ایجاد شده عرضه گردیده است.
با استفاده از این قابلیت میتوان فهرست های پویا و متنوعی از کلمات به شکلهای مختلف تهیه کرد و این فهرستها را درمتن کتابها جستجو نمود و یا آنها را با یکدیگر ترکیب کرد و جستجوهای گوناگونی را در آنها به انجام رسانید.
ضمن اینکه کاربر می تواند به کمک عملگرهای جستجو به انجام جستجوی ترکیبی اقدام نماید. به منظور ایجاد سهولت درامر تحقیق، امکان محدود کردن دامنه جستجو نیز در نظر گرفته شده است.
کاربر به سه طریق می تواند دامنه پژوهش در کتب را محدود سازد؛ دامنه کتابی، دامنه مولفی و دامنه محیطی قرآن سومین بخش کتابخانه نرم افزار دانش نامه علوی است که قابلیت به نمایش گذاشتن و جستجوی متن کامل قرآن کریم با رسم الخط عثمان طه (قرآن مدینه) را دارد. در قسمت نمایش آیات قرآن کریم به سه روش " ترتیب مصحف"، " ترتیب الفبایی از ابتدا" و " ترتیب الفبایی از انتها" مرتب شده اند و دسترسی به کل آیات قرآن برای کاربران ممکن می باشد.
امکان جستجو در کلمات و یا عبارات مورد نظر در قرآن از راههای مختلف و نیز دستیابی به ریشه ها و مشتقات موجود در متن آیات و فهرست الفبایی واژه ها ی قرآن، از امکانات دیگری است که در بخش قرآن ارائه شده است.
لغت نامه بخش دیگری از کتابخانه است که جهت دستیابی به معنای واژه های دلخواه، همزمان با استفاده از برنامه، می توان از لغت نامه "لسان العرب" بهره مند گردید.
لغت نامه مزبور در دو قسمت: ریشه و مشتق با کارآییهای متفاوت عرضه شده است. کتاب نامه : به منظور آشنایی کاربران با موضوع و محتوای دانش نامه علوی، فهرستی از کتابهای برنامه همراه با اطلاعاتی درباره نویسنده و شناسنامه هریک از کتب، در این بخش ارائه شده است.
قسمت های اصلی " کتاب نامه" عبارتند از؛ کتب: فهرستی از کتابهای موجود در برنامه، در این قسمت نمایش داده می شود و کاربر می تواند با استفاده از دامنه فهرست را محدود ساخته، به کتب مورد نظر خویش در مورد خاصی دسترسی پیدا کند و آنگاه در بخش شناسنامه کتاب، از ویژگیهای چاپ آن اطلاع یابد.
علاوه بر اینکه می تواند در قسمت "توضیحات" به اطلاعات مختصر و مفیدی در باره هر کتاب دست یابد. یکی از امکانات پیشرفته در این بخش، ویژگی فهرست سازی است که با استفاده از آن می توان فهرست های پویا و متنوعی از کلمات به صورت های مختلف تهیه نمود.
در بخش یادداشت کتاب نامه، پژوهشگر قادر است به ثبت نظرات شخصی خود در مورد هر یک از کتب فهرست اقدام کند و در قسمت تصویر کتب، تصویری از کتاب جاری را مشاهده نماید.
پدید آورندگان: فهرستی از اسامی مؤلفان، مصححان و مترجمانی که نام کتاب آنان در فهرست کتب آمده، در این بخش ارائه گردیده است.
نام این اشخاص به ترتیب حروف الفبا قابل دستیابی می باشد که با انتخاب نام هر کدام، کتاب و یا کتب مربوط به او نیز در معرض دید کاربر قرار می گیرد. افزون بر این، مشخصات کتاب نامه ای و تصویر هر کتاب به همراه صفحه ای جهت یادداشت تحقیقات شخصی برای کاربر فراهم آمده است.
در حالت اولیه، نام 181 مولف، مترجم و مصحح در فهرست دیده می شود. اما به کمک دامنه موجود می توان فهرست جاری را به موارد دلخواه محدود ساخت، ویژگی دیگر این بخش، آن است که می توان مستقیماً به قسمت کتبِ کتاب نامه انتقال یافت.
جستجو :در این قسمت از برنامه، قابلیتهای ارزشمندی جهت انجام جستجو در اسامی کتب کتاب نامه فراهم آمده است. در بخش جستجو، فهرستی الفبایی از کتابهایی که در مورد نهج البلاغه نگاشته شده است، مشاهده می گردد و اطلاعات کتاب نامه ای به همراه توضیحاتی کوتاه درباره هر کتاب به نمایش درمی آید. وجود دامنه های متنوع در بخش جستجو، محقق را در انجام پژوهش آسان و سریع به شکل مطلوبی یاری می رساند.
کاربر می تواند با استفاده از این قابلیت به محدود ساختن فهرست کتب بر اساس دامنه هایی نظیر: کتاب، زمینه، زبان، ناشر، مجلدات، صفحات، مذهب، مترجم، دوران زندگی و مصحح، اقدام نماید و حوزه پژوهش خود را به موارد دلخواه اختصاص دهد.
امکانات پژوهشی: با استفاده از گزینه "علامت گذاری در متن" می توان جهت مراجعات بعدی، در جاهای مختلف متن علامت گذاشت.
همچنین، پژوهشگر می تواند به کمک امکان "نمایه زنی" برای هر متنی که مطالعه می کند، نمایه یا عنوان خاصی قرار دهد تا در صورت لزوم به آنها مراجعه نماید.
بهره گیری از قابلیت "رنگی کردن" متن کاربر را قادر می سازد که متن مورد نظر خود را به رنگ دلخواه درآورد و برای هر رنگ، عنوانی را برگزیند و سپس متن انتخابی را به دفترچه یادداشت منتقل سازد و یا به چاپ برساند.
افزون بر این، گنجاندن امکان "حاشیه نویسی" موجب شده تا پژوهندگان، دیدگاهها و نکته های مورد نظر خویش را در این قسمت وارد کرده، درصورت نیاز به آنها دسترسی داشته باشند.
سایر امکانات: ذخیره سازی مطالب و قابلیت چاپ در اندازه های مختلف، وجود راهنمای برنامه و دکمه های عملیاتی، وجود هفت نوع صفحه کلید رایج، هفت نوع قلم برای نمایش، قابلیت حذف نمایه ها، حاشیه ها، رنگ متنها و علامت های موجود در مسیری که محقق برای پژوهش خود مشخص کرده است از دیگر امکانات نرم افزار به شمار می رود. ضمائم برنامه: ویرایشگر فارسی و لاتین نورنگار و برنامه مبدل نور در قسمت ضمایم این لوح فشرده گنجانده شده است.
محتوای برنامه 1- اختیار مصباح السالکین، یک جلد، میثم بن علی بن میثم بحرانی 2-اعلام نهج البلاغه، یک جلد، علی بن ناصر سرخسی 3- اکذوبتان حول الشریف الرضی، یک جلد، جعفر مرتضی عاملی 4-الامثال و الحکم المستخرجه من نهج البلاغه، یک جلد، محمد غروی 5-بازگشت به نهج البلاغه، یک جلد، سید علی خامنه ای 6-بخشی از زیبایی های نهج البلاغه، یک جلد، محمد رضا انصاری 7-بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه، 14 جلد، محمد تقی شوشتری 8-پرتوی از نهج البلاغه، یک جلد، سید رضی(ره)، ترجمه سید محمود طالقانی 9-پیام امام شرح تازه و جامعی بر نهج البلاغه، دو جلد، ناصرمکارم شیرازی 10- استناد نهج البلاغه، یک جلد، امتیاز علیخان عرشی 11-ترجمه استناد نهج البلاغه، یک جلد، امتیاز علیخان عرشی، ترجمه سید مرتضی آیت الله زاده شیرازی 12- ترجمه اعلام نهج البلاغه، یک جلد، محمد هادی امینی، ترجمه ابوالقاسم امامی …. و بیش از یکصد عنوان کتاب بکار برده شده ی دیگر می باشد.
