آیت الله حسینی بوشهری مدیر حوزه های علمیه با تشکر از برگزاری این همایش در سالروز وفات حضرت معصومه(س)، همت بلند انجمن علمی تاریخ پژوهان را ستود و با اذعان به این که انجمن های علمی حوزه دارای ظرفیت های قابل توجهی هستند بر برگزاری چنین همایش هایی و هماهنگی بیش از پیش میان مسوولان حوزه و انجمن های علمی تاکید کرد.
وی که موضوع سخنرانی خود را تکلیف گرایی و تلفیق میان عرفان و مبارزه در سیره امام کاظم (ع) انتخاب کرده بود، تکلیف گرایی را یکی از مهمترین مسایلی دانست که همه امامان (ع) نسبت به آن پایبندی ویژه داشتند؛ هرچند شرایط اجتماعی در هر برهه ای اقتضائات خاصی را برای هر امام می طلبیده است.
مدیر حوزه های علمیه با بیان ضرورت توجه به دستاوردهای انقلاب اسلامی در شناساندن سیره امامان(ع) پیشنهاد کرد سیره کامل زندگی اهل بیت(ع) همراه با بیان تفاوتی که در روش آن ها بوده است تدوین گردد.
عضو شورای عالی حوزه در بیان مساله تکلیف گرایی در سیره امام کاظم (ع) و در نتیجه عدم تاثیر پیشداوری های افراد در زندگی انسان گفت: «امام (ع) خطاب به هشام بن حکم می فرماید: اى هشام! اگر در دست تو گردو باشد و مردم گويند كه در دستت مرواريد است، تو را سودى ندهد در حالى كه مى دانى آن، گردو است و چون در دستت مرواريدى باشد و مردم گويند آن، گردو است تو را زيانى نرساند و حال آن كه مى دانى آن، مرواريد است.» هنگامی که براساس تکلیف عمل می کنید، گاهی با قضاوت ها و پیش داوری هایی از سوی مردم در جامعه مواجه می شوید که نباید بگذارید این قضاوت ها، شما را از تکلیفی که بر دوشتان است باز دارد.
وی سپس به زیارت نامه ائمه اطهار(ع) اشاره کرد و برخی فرازهای آن مانند «اَشْهَدُ اَنَّکُمْ قَدْ وَفَیْتُمْ بِعَهْدِ اللّه ِ وَذِمَّتِهِ وَبِکُلِّ مَا اشْتَرَطَ عَلَیْکُمْ فی کِتابِهِ وَدَعَوْتُمْ اِلی سَبیلِهِ وَاَنْفَذْتُمْ طاقَتَکُمْ فی مَرْضاتِهِ وَحَمَلْتُمُ الْخَلائِقَ عَلی مِنْهاجِ النُّبُوَّةِ » را اوج تکلیف گرایی دانست و بر این نکته تاکید کرد که باید به این ابعاد زیارت‌نامه ها توجه کرد و از انجمن تاریخ پژوهان انتظار می رود از زیارت نامه ها، معارفی را استخراج کنند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، هنر بزرگ امام کاظم(ع) و سایر امامان (ع) را تلفیق بین عرفان و مبارزه دانست و با بیان این که امام در اوج عرفان و عبادت و شب زنده داری و تهجد و مبارزه با نفس، از مبارزه با حکام ظالم دست برنداشت، رمز پیروزی در مبارزه را توجه به بعد عرفان دانست.
وی در این زمینه به تجربه دوران مبارزه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد و افزود: در دوران مبارزه، برخی افراد تنها به مبارزه اهمیت می دادند و عبادات را فراموش کرده بودند غافل از این که رهبر این انقلاب، نماز شب خود را در هواپیما در مسیر بازگشت به ایران، فراموش نکرد.
وی در بیان بعد مبارزه امام کاظم(ع) به دیدار ایشان و هارون الرشید در کنار خانه کعبه اشاره کرد و گفت: هارون به امام(ع) می گوید آیا تو همان کسی هستی که مردم را مخفیانه بر علیه ما می شورانی و می خواهی خلافت را از ما بگیری؟ امام می فرمایند تفاوت من و تو این است که تو بر جسم ها حکومت می کنی و من بر دل ها.
وی در بیان اوج مستی هارون در باب قدرت و صراحت امام در برابر او افزود: هارون آن چنان مست قدرت بود که خطاب به ابرها می گفت که ببارید؛ زیرا هر جا ببارید بر زمین های تحت حکومت من باریده اید و خراج آن سرزمین را برای من خواهند آورد. همین هارون از امام درباره دنیا سوال می کند و این پاسخ او را متعجب می کند که: این دنیا از یک جهت جولانگاه فاسقان است و برای شیعیان ما مایه آرامش است حتی اگر با سختی مواجه باشد و برای شما مایه آزمایش است که چگونه از عهده آن بر می آیید.
استاد حوزه علمیه قم در بیان آخرین شاهد بعد مبارزاتی امام کاظم(ع) به دفاع ایشان از حسین شهید فخ که در برابر عباسیان قیام کرده بود و دعای ایشان در حق او اشاره کرد.
آیت الله حسینی بوشهری در پایان با تشکر از انجمن تاریخ پژوهان حوزه برای برگزاری این همایش، گفت: امیدواریم بعد از چند سال، شاهد مجموعه ای گرانسنگ از سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) باشیم تا آن را به جامعه خود و جامعه تشنه آموزه های اهل‌بیت(ع) اهدا کنیم.
مشروح گزارش همایش سیره و زمانه امام کاظم(ع)
