همزمان با هفته غدیر و مقارن با سال امام علی(ع) در جوار بارگاه ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، مشهد مقدس، کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع) گشایش یافت و با مسؤولیت جناب مستطاب آقای محمد مجتهدی، رسما فعالیت علمی فرهنگی خود را آغاز کرد.
سرآغاز فعالیت های کتابخانه به ماه مبارک رمضان سال 1372هجری شمسی بر می گردد که با همکاری جمعی از عزیزان، بررسی احادیث و مصادر کتاب های احقاق الحق، عبقات الانوار، الغدیر و قادتنا کیف نعرفهم شروع و به دنبال آن در سال های بعد به تدریج، فعالیت های دیگری نیز پی گرفته شد که هم اکنون به توضیح مهم ترین بخش ها و فعالیت های این مرکز می پردازیم:
1) بخش کتاب. در این بخش شش موضوع کلی وجود دارد:
· غدیر: شامل کتاب هایی در مورد واقعه غدیر، حدیث و خطبه غدیر، کتاب الغدیر و موارد مرتبط با آن.
· زندگی حضرت علی(ع): دربردارنده کتاب هایی است که به نوعی در آن زندگانی حضرت و وقایع به وجود آمده مرتبط با آن حضرت مطرح شده است.
· فضایل و مناقب حضرت: کتاب هایی که فضایل حضرت امیر(ع) و نقل و دسته بندی آن ها را به صورت های مختلف بررسیده اند، در این قسمت جای می گیرند.
· شیعه: در این بخش با کتاب هایی پیرامون شیعه و عقاید آن، آغاز و تاریخ آن، جهت گیری ها در برابر شیعه و… بر می خوریم.
· امامت: در این قسمت با بحث های استدلالی، منطقی و روایی شیعه در اثبات امامت امیرالمؤمنین علی(ع) و دیگر امامان معصوم(ع) و نیز مناظرات علمی که در این زمینه صورت گرفته است، می توان آشنا شد.
· سخنان: در این بخش فرمایش های حضرت بر مبنای نهج البلاغه و غررالحکم شکل گرفته است. علاوه بر شش موضوع فوق، شرح ها و ترجمه های گوناگون نهج البلاغه و کتاب هایی که از دیدگاه موضوعی به نهج البلاغه نگریسته اند و موضوعاتی چون اخلاق و تربیت، سیاست و حکومت، اقتصاد، مدیریت و… را بررسیده اند، نیز در کتابخانه موجود است.
2) نسخ خطی. بخشی از این مرکز شامل نسخه های خطی درباره حضرت علی(ع) است.
3) بخش جنبی (اطلاع رسانی). این بخش از دو قسمت تشکیل یافته است:
الف) مرجع: شامل فرهنگ ها، لغت نامه های مختلف و دائرة المعارف هاست.
ب) کتاب شناسی: فهرست نسخه های خطی و چاپی کتابخانه های مختلف، فهرست های گوناگون و کتاب هایی که به این امر اختصاص دارد; چون الذریعه، کشف الظنون، الفهرست و…; نشریات ویژه کتاب و کارنامه نشر کشور نیز در این بخش جای دارد.
4 ) جزوات تحقیقی. این بخش نیز دارای قسمت های مختلف است که به آن می پردازیم:
· مستبصرین (شیعه شدگان): شامل کتاب هایی در موضوع های مختلف، چون امامت، نحوه شیعه شدن، مناظره ها، ردیه بر مطالب نادرست دشمنان اهل بیت و… است.
· کتاب هایی به زبان خارجی: در این قسمت کتاب های فراوانی به زبان اردو، انگلیسی، روسی، فرانسوی، آلمانی، ترکی استانبولی، ترکی آذری و… وجود دارد که بیشترین تعداد از آن زبان اردو و بعد انگلیسی است.
· کودک و نوجوان: در این مجموعه، کتاب هایی موجود است که به زبان ساده و زیبا نوشته شده است.
· نویسندگان غیر مسلمان: در این بخش، مجموعه کتاب هایی که نویسندگان غیرمسلمان درباره حضرت علی(ع) نگاشته اند، گردآوری شده است.
· شعر: مجموعه های شعر فارسی و عربی، از شاعران متقدم و معاصر و نیز چاپ های مختلف دیوان حضرت امیر(ع) در این قسمت فراهم آمده است.
· ادعیه: دعای کمیل و شرح آن، دعای صباح و شرح آن، صحیفه علویه و مجموعه های مشهور ادعیه، بخش دیگری را به خود اختصاص داده است.
5) مستندات الغدیر.
· اکثر منابع الغدیر از کتاب های عالمان اهل سنت است، از این رو یکی از مهم ترین فعالیت های کتابخانه مستندسازی فضایل امیرالمؤمنین(ع) از کتاب های اهل تسنن بوده است.
· در حال حاضر، مجموعه ای که در این بخش گردآوری شده است، حاصل مطالعه، پژوهش و بررسی و دقت در حدود 1300 جلد از کتاب های اهل تسنن است، که در زمینه های تفسیر، حدیث، سیره (تاریخ)، رجال و… نگاشته شده است.
· این مجموعه از فضایل مستند امیرالمؤمنین و اهل بیت(ع)، پس از طی مراحل خاصی، به صورت دائرة المعارفی مستند، منتشر و به فضل الهی، به صورت لوح فشرده عرضه خواهد شد.
6) بخش مطبوعات:
· کتابخانه در ادامه فعالیت های خود، آنچه در مطبوعات پیرامون موضوع های مطرح در اهداف آن به چاپ می رسد، گرد می آورد و در بخش مطبوعات، به شکل های متنوع دسته بندی می کند.
7) بخش هنری:
· تاکنون در حد توان، آثار هنری که نمایش دهنده جنبه های گوناگون زندگی و فضایل حضرت امیر می باشد گردآوری شده است.
8) سمعی و بصری:
· تصاویر رایانه ای، نوارهای ویدیوئی و کاست های صوتی که شامل سخنرانی های مختلف، اشعار و سرودها و مدایح و مراثی امیرالمؤمنین(ع) و حدیث همراه با تصاویر متنوع و زیبا در این بخش جای دارد.
9) فعالیت های رایانه ای.
· این فعالیت ها بدین قرار است:
– تهیه نرم افزارهای گوناگون اسلامی در حوزه تاریخ، معاجم حدیث و رجال شیعه، کتب اهل سنت، نرم افزارهای قرآن و تفسیر و لوح های فشرده درباره معصومان(ع) و لوح های فشرده صدا و فیلم درباره حضرت علی(ع)
– تهیه و تولید مجموعه های تصویری شامل تصویر جلد کتاب های کتابخانه و جزوات تحقیق شده; ورود، پردازش و جستجوی اطلاعات مربوط به کتاب ها و ورود اطلاعات و متون مورد نیاز کتابخانه; فعالیت های هنری و طراحی و گرافیک، به ویژه برای کارهای تبلیغی در مناسبت های مذهبی;
– تهیه و تولید نرم افزارهای اطلاع رسانی و آموزشی در موضوعات مرتبط با حضرت علی(ع) (دستور کار
– استفاده از شبکه جهانی اینترنت جهت ارتباط با سایت های اسلامی و جستجو و شناسایی سایت هایی که به نحوی با فعالیت های کتابخانه در ارتباطند و همین طور ارائه خدمات لازم به محققان.
10) برپایی نمایشگاه.
· این کتابخانه تاکنون موفق به برگزاری چهار نمایشگاه در شهرهای مشهد (1373و1375)، بابل (1375) و بندرعباس شده است.
11) تدوین و نشر آثار مکتوب:
· چهل حدیث در فضایل حضرت علی(ع) از کنزالعمال و اعتراف به فضایل حضرت;
· بروشور آداب و سنن غدیر;
· استدلال به حدیث غدیر، برگرفته از کتاب فضائل الخمسه، مرحوم آیة الله فیروزآبادی;
· جزوه غدیر، عید خدا; داستان مختصر غدیر و دلایل منطقی برتری امیرمؤمنان(ع) در غدیر خم… ;
· برکه ایمان، روایتی به زبان ساده از جوانی همراه پیامبر در حجة الوداع;
· خورشید غدیر، مجموعه قصه، مسابقه، جدول و رنگ آمیزی برای کودکان در موضوع غدیر و حضرت علی(ع)
· امام علی در آینه حدیث منزلت;
· جدول ایمان، مجموعه ای از جدول ها و سؤال ها به صورتی جدید و جالب برای نوجوانان و جوانان;
· مجموعه پوسترها و تراکت ها.
هم اکنون، کتابخانه در حال آماده سازی چند عنوان کتاب است که مهم ترین آن، کتاب شناسی بزرگ امیرالمؤمننین علی(ع) می باشد که بخش اعظمی از آن انجام شده است.
کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع) در شهر مقدس مشهد، خیابان شیرازی، کوچه چهارباغ، جنب حسینیه نجفیها واقع شده است که محققان و پژوهشگران می توانند از طریق صندوق پستی 3975 91375، تلفن 2226868 و پست الکترونیکasl?emamreza.net با آن مرکز ارتباط برقرار کرده و از فعالیت ها و بخش های متنوع آن بهره ببرند.
منبع: پژ وهش و حوزه، شماره 3
