در مواجهه با مسیحیان نیز رفتار پیامبر اسلام(ص) قابل بررسی است. هرچند رسول خدا(ص) به مانند یهود با مسیحیان درگیر نبودند، اما گزارش‌های موجود نشان از آن دارد که حضرت(ص) تلاشی جدی داشت تا عقاید آنان درباره عیسی(ع) به نوعی اصلاح شود. در ماجرای گروه اعزامی مسیحیان نجران و پای فشاری ایشان بر فرزندی عیسی(ع) برای خدا، کار را به مباهله کشانید که نحوه حضور رسول خدا(ص) به همراهی عزیزانش، مسیحیان را از مباهله بازداشت. در ادامه شاهد زندگی مسیحیان تحت لوای اسلام در حکومت حضرت (ص) هستیم" این جملات بخشی از سخنان حسین قاضی خانی، استاد همکار گروه تاریخ اسلام جامعه المصطفی(ص) العالمیه در خصوص نوع برخورد و نگاه پیامبر اسلام(ص) با غیرمسلمانان است؛ مشروح گفتگوی ما را با این کارشناس و پژوهشگر تاریخ تشیع می خوانید:
امروز در جهان اسلام شاهد حرکت های ضدبشری برخی افراد و گروهک های تروریستی هستیم که به نام اسلام و به کام خود دست به فجایع انسانی و کشتارهای بی رحمانه می زنند و اعمال شنیع خود را منتسب به اسلام و اجرای احکام آن می کنند؛ از سوی دیگر آنچه ما تاکنون در خصوص رفتار و سیره پیامبر اسلام(ص) شنیده ایم، تماما محبت و مهربانی و عطوفت با دیگران بوده؛ آیا این نوع برخورد با پیروان دیگر ادیان نیز وجود داشت؟ به عبارت دیگر نوع مواجهه رسول خدا(ص) با غیرمسلمانان و مخالفان به چه صورت بود؟
هرچند در گذر تاریخ دشمنان اسلام برای مقابله با این آیین کوشیده‌اند تا چهره‌ای خشن از اسلام به تصویر کشند و امروزه رفتارهای برخی گروه‌های منتسب به اسلام، شرایط تبلیغی مناسبی را برای این دین فراهم آورده، اما با نگاهی به سیره‌ی رسول خدا(ص) به عنوان رهبر و حاکم اسلامی در مواجهه با مخالفان و دشمنان، چهره‌ای مملو از رحمت و عطوفت از اسلام و این رهبر آسمانی نظاره‌گر هستیم. چهره‌ای که پروردگارش نیز بر رحمت و عطوفت وی صحه نهاد و می فرماید: "وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمِينَ "( سوره انبیاء، آیه 107) یا "وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِك"(سوره آل عمران، آیه 159)
مثلا چه اتفاقاتی در دوران حکومت پیامبر(ص) پیش آمد که چهره رحمانی آن حضرت (ص) را بر جهان نمایان می کرد؟ به مصادیقی در این رابطه اشاره بفرمایید.
رسول خدا(ص) در دوران حکومت خویش با گروه‌هایی مواجه شدند که حکومت یا رسالت ایشان را به دلایلی پذیرا نشدند اما حضرت(ص) هیچ‌گاه از تهدید، ارعاب، قتل و اموری این چنینی در راه پیش‌برد اهداف خود سود نجستند. پیامبر اسلام(ص) در ضمن پایبندی به اصول دینی هیچ گاه از مسیر رأفت و عطوفت خارج نشدند و از دائره اخلاق پا بیرون ننهادند. مشرکان مکه، یهود، مسیحیان و منافقان از جمله گروه‌هایی بودند که در صدد مقابله با رسول خدا(ص) برآمدند که به نمونه های بسیاری می توان در این زمینه اشاره کرد. به طور مثال هر چند حضرت(ص) سال‌ها از مشرکان مکه آزار دید و تهمت‌ها شنید، اما زمانی که بر مکه تسلط یافت، هیچ گاه از انتقام سخن نگفت و به هنگام ورود به مکه در زمان فتح آن شهر سعد بن عباده از انتقام سخن گفت، حضرت با فرستادن امام علی(ع) و گرفتن پرچم از سعد، در عمل، رحمت و عطوفت را جایگزین انتقام کرد.
نمونه دیگر از رفتار حضرت (ص) را می‌توان در رویارویی با قاتل عموی خود حمزه، مشاهده کرد که وقتی او به ظاهر اسلام را پذیرفت، پیامبر(ص) از او درگذشتند. همچنین نحوه برخورد با اسیران نبرد بدر و حنین شاهد دیگری بر اخلاق والای حضرت(ص) است که چگونه ایشان شرایط آزادی اسیران را فراهم می‌آوردند.
یهودیان بخش مهمی از جامعه مدینه را تشکیل می‌دادند. حضرت(ص) به هنگام ورود به مدینه با انعقاد پیمان میان مسلمانان و یهودیان تلاش کرد تا آنها را از واگرایی به دور دارند. اما یهودیان با نادیده گرفتن عهدنامه در صدد ضربه زدن به اسلام برآمدند. زمانی به کنایه واژگانی استهزاء گونه به کار می‌بردند و برخی اوقات با سوال‌ها و طرح مسائلی تلاش می کردند مسلمانان را در اعتقادات خویش سست سازند. با این حال حضرت(ص) با شیوه‌ی مهربانانه خود، در هدایت آنها کوشیدند و حتی زمانی که یهودیان بنی‌قینقاع به کارشکنی روی آوردند، آنان را از ادامه رفتارها برحذر داشته و تنها زمانی که با اصرار بر رفتارهای در پیش گرفته، در صدد ضربه زدن به مسلمانان برآمدند، پیامبر(ص) با آنها به مقابله پرداختند.
در مواجهه با مسیحیان نیز رفتار پیامبر اسلام(ص) قابل بررسی است. هرچند رسول خدا(ص) به مانند یهود با مسیحیان درگیر نبودند، اما گزارش‌های موجود نشان از آن دارد که حضرت(ص) تلاشی جدی داشتند تا عقاید آنان درباره حضرت عیسی(ع) به نوعی اصلاح شود. در ماجرای گروه اعزامی مسیحیان نجران و پای فشاری ایشان بر فرزندی عیسی(ع) برای خدا، کار را به مباهله کشانید که نحوه حضور رسول خدا(ص) به همراهی عزیزانش، مسیحیان را از مباهله بازداشت. در ادامه شاهد زندگی مسیحیان تحت لوای اسلام در حکومت حضرت(ص) هستیم.
با منافقان چطور؟ بالاخره در زمان حیات و حکومت پیامبر(ص) افرادی بودند که در قاب نفاق، کنار مسلمانان می زیسته و قطعا تلاش هایی نیز در جهت تخریب چهره اسلام داشتند.
بله، منافقان گروهی بودند که در ظاهر تحت لوای اسلام و در کنار مسلمانان روزگار می‌گذرانیدند اما در مواقع حساس با کارشکنی در صدد ضربه زدن به اسلام و مسلمانان و در راس ایشان رسول خدا(ص) برمی‌آمدند. نمونه بارز این افراد عبدالله بن اُبی بود که مسلمانان شاهد کارشکنی و خیانت وی و همفکرانش در نبرد اُحد بودند. تفرقه انگیزی وی میان پیروان اسلام در بازگشت از نبرد بنی‌المصطلق کار را به جایی رسانید که برخی مسلمانان از رسول خدا(ص) کشتن وی را طلب کردند، اما حضرت(ص) با مدیریت مساله هم خطری را که در کمین بود دفع کردند و هم با درگذشتن از خون عبدالله بار دیگر رأفت و عطوفت خود را به جامعه نشان داد. البته این بدان معنی نیست که پیامبر(ص) از اصول خود کوتاه می آمد بلکه در مواردی که پای حفظ امنیت جامعه در میان بود به برخورد با کانون‌های نفاق توجه داشتند. نمونه‌های این امر را می‌توان در حوادث نبرد تبوک و ماجرای مسجد ضرار مشاهده کرد.
باید توجه داشت حتی در مواقعی که کار به نبرد کشیده می‌شد رسول اکرم (ص) از دعوت به اسلام غافل نبود. در غزوه خیبر وقتی امام علی(ع) را راهی نبرد کردند، از ایشان خواستند ابتدا آنان را به اسلام دعوت کند. همچنین در ماجرایی دیگر به هنگام راهی کردن امیر مومنان(ع) برای نبرد، آن حضرت(ع)را به دعوت کردن لشگریان دشمن به اسلام فرا می خواند و از جنگ غافل گیرانه برحذر می داشت.
این رفتارهای پیامبر(ص) نشان از آن دارد که ایشان با تکیه بر مهربانی و رافت درپی گسترش اسلام برآمده بود و هیچ گاه از راه‌های غیر اخلاقی در این مسیر سود نجستند ضمن آنکه این شواهد تاریخی ثابت می کند گروه های منحرف و تکفیری و افراطی به ویژه داعش، تا چه اندازه بیگانه با اسلام و سیره پیامبر(ص) بوده و تنها درصدد تخریب چهره اسلام به نام اسلام و پیامبر (ص) هستند.
پایان پیام/
